2013-01-10 19:26:02
By Editorial
Ανέκαθεν η Βρετανία ήταν διστακτική με την Ευρώπη. Από τη στιγμή που έγινε μέλος της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, πριν από 4 δεκαετίες, η ένταξή της χαρακτηρίστηκε από εσφαλμένες εκτιμήσεις και χαμένες ευκαιρίες.
Η προβληματική σχέση της με την Ε.Ε. είναι θέμα κουλτούρας, γεωγραφίας και Ιστορίας. Η Βρετανία είναι μια πρώην αυτοκρατορία, που έχει σχέσεις με άλλες αγγλόφωνες χώρες, κυρίως τις ΗΠΑ. Η σύγχυση μεταξύ Βρετανίας και Ευρώπης καταλήγει σε μία βασική διαφορά προσδοκιών: η Βρετανία βλέπει την ένταξή της στο κλαμπ αυστηρά σε οικονομικούς όρους, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία θεωρούν ότι η Ε.Ε. είναι ένα πολιτικό εγχείρημα, που δημιουργήθηκε από τις στάχτες που άφησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Αυτές οι διαφωνίες έγιναν πιο έντονες με την κρίση της ευρωζώνης. Η αντίδραση της Ευρώπης, αν και αρχικά ήταν αδύναμη, έκτοτε έχει σβήσει την ψευδαίσθηση ότι η ηπειρωτική έννοια μιας «διαρκώς στενότερης ένωσης» είναι αποκύημα της ζωηρής φαντασίας των Βρυξελλών
. Αντιμέτωπες με τον κίνδυνο κατάρρευσης του ευρώ, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, εκ των οποίων και το Λονδίνο, βλέπουν πλέον θετικά την πρόταση για μεγαλύτερη ενοποίηση στην οικονομική διακυβέρνηση. Η δεύτερη εξέλιξη μετά την κρίση, σκόπιμη ή όχι, είναι η ανάδειξη της Γερμανίας σε ηγετικό παράγοντα στην Ευρώπη. Η άνοδός της έχει πλέον φτάσει σε τέτοιο σημείο που τα άλλα κράτη-μέλη δεν τολμούν να μπλοκάρουν την οικονομική και δημοσιονομική συνταγή που ζητά, υπό τον φόβο ότι το Βερολίνο δεν θα στηρίξει τα πακέτα διάσωσης στην ευρωζώνη.
Κατά συνέπεια, για το άμεσο μέλλον, η Ε.Ε. θα είναι διχασμένη όχι μόνο μεταξύ εκείνων που είναι εντός και εκτός ευρωζώνης, αλλά επίσης και μεταξύ των πιστωτών του ισχυρού ευρωπαϊκού Βορρά, των οποίων ηγείται η Γερμανία, και των αδύναμων οφειλετών του ευρωπαϊκού Νότου, όπου περιλαμβάνονται η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία.
Σε αυτό το γεωπολιτικό σκηνικό, αναμένεται η κρίσιμη ομιλία του Ντέιβιντ Κάμερον για την Ευρώπη. Το γεγονός ότι έχει καθυστερήσει τόσο πολύ δείχνει την πολυπλοκότητα όσων διακυβεύονται.
Αυτή η εφημερίδα ανέκαθεν ήταν υπέρ της ένταξης της Βρετανίας στην Ε.Ε. και εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι είναι κεντρικός παράγοντας του εθνικού συμφέροντος. Οι λόγοι ξεπερνούν τις οικονομικές σκοπιμότητες. Σχετίζονται με τη θέση της Βρετανίας στον κόσμο. Η ένταξη στην Ε.Ε. της δίνει επιρροή στη μεγαλύτερη παγκόσμια αγορά. Δίνει τον «μοναδικό χαρακτήρα» στη σχέση της Βρετανίας με τις ΗΠΑ. Ενισχύει την επιρροή της σε έναν κόσμο όπου η οικονομική ισχύς μετατοπίζεται προς Ανατολάς.
Τα πλεονεκτήματα ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα. Χάρη στην ενιαία αγορά, οι Βρετανοί μπορούν να ζουν, να εργάζονται, να ταξιδεύουν και να σπουδάζουν ελεύθερα στην Ευρώπη Η διεύρυνση της Ε.Ε. προς τον Νότο και Ανατολικά εδραίωσε τη δημοκρατία στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα και δημιούργησε μία ζώνη ειρήνης και ευημερίας στην πρώην κομουνιστική κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σημερινή Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική από εκείνη για την οποία ψήφισαν οι Βρετανοί στο δημοψήφισμα του 1975, την τελευταία φορά που τους δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσουν την άποψή τους.
Οι μεταρρυθμίσεις που εξετάζει η Ε.Ε. ώστε να στηρίξει το ενιαίο νόμισμα θα την αλλάξουν κι άλλο, βαθιά και αμετάκλητα. Θα δημιουργήσουν ένα νέο σφιχτά δεμένο πυρήνα στον οποίο η Βρετανία μπορεί να μην ήθελε ποτέ να μπει και ο οποίος θα μπορούσε τελικά να ασκήσει δεσπόζουσα επιρροή στους τομείς της Ε.Ε. που είναι πιο σημαντικοί για εκείνη, όπως είναι η ενιαία αγορά.
Τι θα μπορούσε να κάνει, λοιπόν, ο κ. Κάμερον και τι να μην κάνει; Ο πρωθυπουργός θα πρέπει αρχικά να υιοθετήσει μία πιο πρακτική προσέγγιση, που θα στηριχτεί στο εθνικό συμφέρον. Προφανώς θα πρέπει να λάβει υπόψη του την ευρωσκεπτικιστική τάση αρκετών βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος, αλλά δεν θα πρέπει να πανικοβληθεί. Θα πρέπει να αποφύγει τη σύγχυση μεταξύ της προστασίας των υφιστάμενων δικαιωμάτων και του μελλοντικού επαναπατρισμού εξουσιών. Πάνω από όλα, θα πρέπει να μιλήσει για την πατρίδα και όχι για το κόμμα του.
Επίσης, θα πρέπει να καθοδηγήσει την Ε.Ε., όπως έπραξε η Μάργκαρετ Θάτσερ για τα θέματα της ενιαίας αγοράς και της διεύρυνσης. Η Βρετανία είναι δύσκολος πελάτης, αλλά εκτιμάται ως μέλος του ευρωπαϊκού κλαμπ. Μπορεί -και πρέπει- να αναζητήσει συμμάχους. Οι Βρετανοί μπορούν να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις φιλικές προς τις επιχειρήσεις, όπως έπραξε η Θάτσερ με τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς. Το στρατόπεδο που πρόσκειται στις επιχειρήσεις έχει αποδυναμωθεί από την κρίση, όμως θα επανέλθει, ειδικότερα εάν η Ε.Ε. προχωρήσει σοβαρά στην αντιμετώπιση της χαμηλής ανάπτυξης.
Οι Βρετανοί μπορούν επίσης να υπερασπιστούν τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως απαραίτητου διαιτητή για την εφαρμογή των κανόνων της ενιαίας αγοράς και οδηγού για την εμπορική πολιτική. Σε αυτό το σημείο υπάρχει μία φυσική συμμαχία με τη Γερμανία, η οποία αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε βήματα που θα υπονομεύσουν την ενιαία αγορά για χάρη της ευρωζώνης.
Υπάρχουν, όμως, και πράγματα που ο κ. Κάμερον δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κάνει. Επιμένει ότι το τίμημα για βαθύτερη ενοποίηση στην Ε.Ε. θα είναι η χαλάρωση των δεσμών της Βρετανίας με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Στην ομιλία του μπορεί, όντως, να αποπειραθεί να διατυπώσει νέους όρους για τη σχέση της Βρετανίας με την Ευρώπη. Δεν πρέπει, όμως, να δημιουργήσει φρούδες ελπίδες ότι τα άλλα μέλη θα συμφωνήσουν να συμμετέχει η Βρετανία στην ενιαία αγορά χωρίς να αποδεχθεί θεμελιώδεις κανόνες και αρχές. Παράλληλα, η απειλή για βέτο για αλλαγές στις συνθήκες της Ε.Ε. θα εκληφθεί ως εκβιασμός. Το αποτέλεσμα θα είναι πιθανότατα μία καταστροφική διακοπή των σχέσεων.
Τέλος, ο κ. Κάμερον δεν θα πρέπει να επιτρέψει στους πολίτες της χώρας να φαντασιώνονται. Δεν έχει κανένα νόημα για τη Βρετανία να διεκδικήσει μία σχέση παρόμοια με εκείνη που έχει η Νορβηγία ή η Ελβετία. Και οι δύο χώρες πρέπει να αποδέχονται τους όρους του κλαμπ, χωρίς να έχουν καμία ισχύ στον τρόπο διαμόρφωσής τους. Για τη Βρετανία, αυτή η θέση θα ήταν ανυπόφορη. Αδιαμφισβήτητα θα οδηγούσε στην έξοδό της από την Ε.Ε.
Το εθνικό συμφέρον μπορεί να υπαγορεύσει στον κ. Κάμερον -ή σε μία μελλοντική κυβέρνηση- κωδικοποίηση της σχέσης μεταξύ Βρετανίας και του νέου συνασπισμού στον οποίο θα ηγούνται η Γερμανία και η Γαλλία. Αυτό θα πρέπει να τεθεί σε δημοψήφισμα στη βάση του «ναι» ή «όχι». Μέχρις ότου όμως ο κ. Κάμερον μάθει τους όρους του νέου deal για την ευρωζώνη, θα πρέπει να διευκρινίσει τις βασικές αρχές που διακυβεύονται και να κρατήσει την ψυχραιμία του.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
euro2day.gr
Ανέκαθεν η Βρετανία ήταν διστακτική με την Ευρώπη. Από τη στιγμή που έγινε μέλος της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, πριν από 4 δεκαετίες, η ένταξή της χαρακτηρίστηκε από εσφαλμένες εκτιμήσεις και χαμένες ευκαιρίες.
Η προβληματική σχέση της με την Ε.Ε. είναι θέμα κουλτούρας, γεωγραφίας και Ιστορίας. Η Βρετανία είναι μια πρώην αυτοκρατορία, που έχει σχέσεις με άλλες αγγλόφωνες χώρες, κυρίως τις ΗΠΑ. Η σύγχυση μεταξύ Βρετανίας και Ευρώπης καταλήγει σε μία βασική διαφορά προσδοκιών: η Βρετανία βλέπει την ένταξή της στο κλαμπ αυστηρά σε οικονομικούς όρους, ενώ η Γαλλία και η Γερμανία θεωρούν ότι η Ε.Ε. είναι ένα πολιτικό εγχείρημα, που δημιουργήθηκε από τις στάχτες που άφησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Αυτές οι διαφωνίες έγιναν πιο έντονες με την κρίση της ευρωζώνης. Η αντίδραση της Ευρώπης, αν και αρχικά ήταν αδύναμη, έκτοτε έχει σβήσει την ψευδαίσθηση ότι η ηπειρωτική έννοια μιας «διαρκώς στενότερης ένωσης» είναι αποκύημα της ζωηρής φαντασίας των Βρυξελλών
Κατά συνέπεια, για το άμεσο μέλλον, η Ε.Ε. θα είναι διχασμένη όχι μόνο μεταξύ εκείνων που είναι εντός και εκτός ευρωζώνης, αλλά επίσης και μεταξύ των πιστωτών του ισχυρού ευρωπαϊκού Βορρά, των οποίων ηγείται η Γερμανία, και των αδύναμων οφειλετών του ευρωπαϊκού Νότου, όπου περιλαμβάνονται η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία.
Σε αυτό το γεωπολιτικό σκηνικό, αναμένεται η κρίσιμη ομιλία του Ντέιβιντ Κάμερον για την Ευρώπη. Το γεγονός ότι έχει καθυστερήσει τόσο πολύ δείχνει την πολυπλοκότητα όσων διακυβεύονται.
Αυτή η εφημερίδα ανέκαθεν ήταν υπέρ της ένταξης της Βρετανίας στην Ε.Ε. και εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι είναι κεντρικός παράγοντας του εθνικού συμφέροντος. Οι λόγοι ξεπερνούν τις οικονομικές σκοπιμότητες. Σχετίζονται με τη θέση της Βρετανίας στον κόσμο. Η ένταξη στην Ε.Ε. της δίνει επιρροή στη μεγαλύτερη παγκόσμια αγορά. Δίνει τον «μοναδικό χαρακτήρα» στη σχέση της Βρετανίας με τις ΗΠΑ. Ενισχύει την επιρροή της σε έναν κόσμο όπου η οικονομική ισχύς μετατοπίζεται προς Ανατολάς.
Τα πλεονεκτήματα ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα. Χάρη στην ενιαία αγορά, οι Βρετανοί μπορούν να ζουν, να εργάζονται, να ταξιδεύουν και να σπουδάζουν ελεύθερα στην Ευρώπη Η διεύρυνση της Ε.Ε. προς τον Νότο και Ανατολικά εδραίωσε τη δημοκρατία στην Ισπανία, στην Πορτογαλία και στην Ελλάδα και δημιούργησε μία ζώνη ειρήνης και ευημερίας στην πρώην κομουνιστική κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η σημερινή Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική από εκείνη για την οποία ψήφισαν οι Βρετανοί στο δημοψήφισμα του 1975, την τελευταία φορά που τους δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσουν την άποψή τους.
Οι μεταρρυθμίσεις που εξετάζει η Ε.Ε. ώστε να στηρίξει το ενιαίο νόμισμα θα την αλλάξουν κι άλλο, βαθιά και αμετάκλητα. Θα δημιουργήσουν ένα νέο σφιχτά δεμένο πυρήνα στον οποίο η Βρετανία μπορεί να μην ήθελε ποτέ να μπει και ο οποίος θα μπορούσε τελικά να ασκήσει δεσπόζουσα επιρροή στους τομείς της Ε.Ε. που είναι πιο σημαντικοί για εκείνη, όπως είναι η ενιαία αγορά.
Τι θα μπορούσε να κάνει, λοιπόν, ο κ. Κάμερον και τι να μην κάνει; Ο πρωθυπουργός θα πρέπει αρχικά να υιοθετήσει μία πιο πρακτική προσέγγιση, που θα στηριχτεί στο εθνικό συμφέρον. Προφανώς θα πρέπει να λάβει υπόψη του την ευρωσκεπτικιστική τάση αρκετών βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος, αλλά δεν θα πρέπει να πανικοβληθεί. Θα πρέπει να αποφύγει τη σύγχυση μεταξύ της προστασίας των υφιστάμενων δικαιωμάτων και του μελλοντικού επαναπατρισμού εξουσιών. Πάνω από όλα, θα πρέπει να μιλήσει για την πατρίδα και όχι για το κόμμα του.
Επίσης, θα πρέπει να καθοδηγήσει την Ε.Ε., όπως έπραξε η Μάργκαρετ Θάτσερ για τα θέματα της ενιαίας αγοράς και της διεύρυνσης. Η Βρετανία είναι δύσκολος πελάτης, αλλά εκτιμάται ως μέλος του ευρωπαϊκού κλαμπ. Μπορεί -και πρέπει- να αναζητήσει συμμάχους. Οι Βρετανοί μπορούν να προωθήσουν μεταρρυθμίσεις φιλικές προς τις επιχειρήσεις, όπως έπραξε η Θάτσερ με τη δημιουργία της ενιαίας αγοράς. Το στρατόπεδο που πρόσκειται στις επιχειρήσεις έχει αποδυναμωθεί από την κρίση, όμως θα επανέλθει, ειδικότερα εάν η Ε.Ε. προχωρήσει σοβαρά στην αντιμετώπιση της χαμηλής ανάπτυξης.
Οι Βρετανοί μπορούν επίσης να υπερασπιστούν τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως απαραίτητου διαιτητή για την εφαρμογή των κανόνων της ενιαίας αγοράς και οδηγού για την εμπορική πολιτική. Σε αυτό το σημείο υπάρχει μία φυσική συμμαχία με τη Γερμανία, η οποία αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε βήματα που θα υπονομεύσουν την ενιαία αγορά για χάρη της ευρωζώνης.
Υπάρχουν, όμως, και πράγματα που ο κ. Κάμερον δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κάνει. Επιμένει ότι το τίμημα για βαθύτερη ενοποίηση στην Ε.Ε. θα είναι η χαλάρωση των δεσμών της Βρετανίας με τους Ευρωπαίους εταίρους της. Στην ομιλία του μπορεί, όντως, να αποπειραθεί να διατυπώσει νέους όρους για τη σχέση της Βρετανίας με την Ευρώπη. Δεν πρέπει, όμως, να δημιουργήσει φρούδες ελπίδες ότι τα άλλα μέλη θα συμφωνήσουν να συμμετέχει η Βρετανία στην ενιαία αγορά χωρίς να αποδεχθεί θεμελιώδεις κανόνες και αρχές. Παράλληλα, η απειλή για βέτο για αλλαγές στις συνθήκες της Ε.Ε. θα εκληφθεί ως εκβιασμός. Το αποτέλεσμα θα είναι πιθανότατα μία καταστροφική διακοπή των σχέσεων.
Τέλος, ο κ. Κάμερον δεν θα πρέπει να επιτρέψει στους πολίτες της χώρας να φαντασιώνονται. Δεν έχει κανένα νόημα για τη Βρετανία να διεκδικήσει μία σχέση παρόμοια με εκείνη που έχει η Νορβηγία ή η Ελβετία. Και οι δύο χώρες πρέπει να αποδέχονται τους όρους του κλαμπ, χωρίς να έχουν καμία ισχύ στον τρόπο διαμόρφωσής τους. Για τη Βρετανία, αυτή η θέση θα ήταν ανυπόφορη. Αδιαμφισβήτητα θα οδηγούσε στην έξοδό της από την Ε.Ε.
Το εθνικό συμφέρον μπορεί να υπαγορεύσει στον κ. Κάμερον -ή σε μία μελλοντική κυβέρνηση- κωδικοποίηση της σχέσης μεταξύ Βρετανίας και του νέου συνασπισμού στον οποίο θα ηγούνται η Γερμανία και η Γαλλία. Αυτό θα πρέπει να τεθεί σε δημοψήφισμα στη βάση του «ναι» ή «όχι». Μέχρις ότου όμως ο κ. Κάμερον μάθει τους όρους του νέου deal για την ευρωζώνη, θα πρέπει να διευκρινίσει τις βασικές αρχές που διακυβεύονται και να κρατήσει την ψυχραιμία του.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
euro2day.gr
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Προγράμματα 600 εκατ. ευρώ για την απασχόληση των νέων
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
