2012-12-26 02:24:02
Το ημερολόγιο έδειχνε 24 Ιανουαρίου 2012, όταν έφυγε από τη ζωή ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεμίζοντας θλίψη τους ανθρώπους της τέχνης στην Ελλάδα αλλά και... σε ολόκληρο τον κινηματογραφικό, και όχι μόνον, κόσμο. Ο πολυβραβευμένος διεθνής σκηνοθέτης χτυπήθηκε από διερχόμενη μοτοσυκλέτα στη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας του "Η Άλλη θάλασσα", στη Δραπετσώνα.
Ξεκίνησε δύσκολα το 2012 για τον Πολιτισμό. Ο ελληνικός κινηματογράφος έχασε τον "πατριάρχη" του και η Ελλάδα έναν σημαντικό Έλληνα.
Τους μήνες που ακολούθησαν, η τέχνη, το τραγούδι, το θέατρο, το βιβλίο έχασαν σημαντικούς εκπροσώπους τους. Από τον Δημήτρη Μητροπάνο και τον Μιχάλη Μενιδιάτη έως τον Θύμιο Καρακατσάνη, τον Χρήστο Πάρλα, τον Κώστα Τσιβιλίκα και τον Χρόνη Μίσσιο.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 9 Ιανουαρίου, ένας Πικάσο, ένας Μοντριάν και ένας Γκουλιέλμο Κάτσια(Μονκάλβο) του 17ου αιώνα, "κάνουν φτερά" από την Εθνική Πινακοθήκη, τελευταία ημέρα της παρουσίασής τους στο ελληνικό κοινό μέσα από την έκθεση "Στα Άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης".
Ειδικότερα, από τις αίθουσες της Εθνικής Πινακοθήκης εκλάπη το έργο "Γυναικείο κεφάλι" της Ντόρα Μάαρ, που φιλοτέχνησε ο Πικάσο το 1939 και δώρισε στον ελληνικό λαό, ως τιμητική προσφορά για τη γενναία αντίστασή του κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Επίσης, το έργο "Ανεμόμυλος Στάμμερ" από την πρώτη περίοδο του Ολλανδού Πιτ Μοντριάν και ένα σχέδιο θρησκευτικής απεικόνισης των αρχών του 17ου αιώνα, που αποδίδεται στον Ιταλό Γκουλιέλμο Κάτσια και εμφανιζόταν για πρώτη φορά από το 1907, οπότε αποκτήθηκε.
Οι καλλιτεχνικές σελίδες των εφημερίδων παίρνουν "φωτιά" και η διευθύντρια της Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη, βρίσκεται στο στόχαστρο της κριτικής. Αναζητούνται ευθύνες και υπεύθυνοι. Αλλά ο κανιβαλισμός έχει και όρια...
Η περσινή χρονιά δεν είχε καλό ποδαρικό. Τον Φεβρουάριο του ΄12, με αφορμή την κλοπή στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, η απουσία πόρων και πολιτιστικής πολιτικής βρέθηκε για άλλη μια φορά στο στόχαστρο, το δε θέμα της μη επαρκούς φύλαξης των μουσείων έγινε αφορμή για πολλά σχόλια και επικρίσεις.
Ωστόσο, η είδηση του εντοπισμού των ληστών στις 24 Νοεμβρίου και της επιστροφής των κλαπέντων στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, στις 2 Δεκεμβρίου, αποκατέστησε εν μέρει τη χαμένη πολιτιστική αξιοπρέπεια, κυρίως όμως το κύρος ενός ιδιαίτερα σημαντικού χώρου.
Τον περασμένο Ιούνιο παραδόθηκε στο Βέλγιο ο πίνακας του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς "Το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου", που είχε κλαπεί το 2001 από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Γάνδης κι ύστερα από μια δεκαετία κατασχέθηκε στην Αθήνα. Η υπόθεση εξιχνιάστηκε το 2011 από αστυνομικούς της Ασφάλειας Αττικής, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Το έργο τέχνης βρέθηκε στην κατοχή δύο Ελλήνων, που προσπαθούσαν να το πουλήσουν έναντι 6 εκατομμυρίων ευρώ.
Τη ζοφερή νύχτα της 12ης Φεβρουαρίου φλόγες τυλίγουν τους κινηματογράφους "Αττικόν" και "Απόλλων", έπειτα από μια "ειρηνική" πορεία που τη διαδέχονται εμπρησμοί και βανδαλισμοί από τους "συνήθεις υπόπτους". Μια χρυσή σελίδα της ελληνικής αρχιτεκτονικής καταστρέφεται και όπως όλα δείχνουν σήμερα, 12 μήνες μετά, το μέλλον δεν διαγράφεται ευοίωνο για την αναγέννηση των δύο ιστορικών κινηματογράφων.
Δυο ελληνικές ταινίες, το "ΑΝ..." του Χριστόφορου Παπακαλιάτη και "Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι" του Γιάννη Σμαραγδή γίνονται το 2012 οι πιο "διάσημες" ελληνικές ταινίες και η πορεία τους έως σήμερα μετράει 300.000 εισιτήρια.
Ύστερα από δεκαετή αγώνα, η διευθύντρια του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, Άννα Καφέτση, έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη, αφού οι εργασίες μετατροπής του εργοστασίου Φιξ σε Μουσείο, βαίνουν καλώς. Μέσα στο 2013, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα αποκτήσει πλέον την πολυπόθητη στέγη του.
Μια πολύ δύσκολη, αλλά δημιουργική χρονιά, περίμενε το Μουσείο Μπενάκη και το μέλλον του παραμένει... άγνωστο. Τα οικονομικά του το εξανάγκασαν σε περικοπές θέσεων εργασίας και περιορισμό ωραρίων λειτουργίας. Τίποτε, όμως, δεν το έκαμψε.
Εγκαινίασε την Πινακοθήκη Γκίκα, υποδειγματικά ανακαινισμένη, αλλά και μια άλλη δωρεά, τη νηματουργία Μέντη, στην οδό Πολυφήμου, στα Πετράλωνα. Προκάλεσε, δε, κοσμοσυρροή με την επετειακή έκθεση και την προβολή της ταινίας της Μαρίας Ηλιού "Σμύρνη, η καταστροφή της κοσμοπολίτικης πόλης 1900 -1922". Φιλοξένησε σημαντικές εκθέσεις, όπως τα βραβευμένα Ελληνικά Τέρατα της Beetroot, απότισε φόρο τιμής στον Κώστα Κουλεντιανό, τον Βάλια Σεμερτζίδη, τον Γιάννη Τσαρούχη και ανανέωσε το ενδιαφέρον του κοινού για την Ιστορία με την έκθεση "Βαλκανικοί πόλεμοι".
Από τις θεατρικές παραστάσεις, που συζητήθηκαν περισσότερο, ήταν η "Οδύσσεια" του Μπομπ Ουίλσον, η πιο ακριβή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, μια συμπαραγωγή με το Piccolo Teatro του Μιλάνου.
Ο "Αμφιτρύωνας" του Λευτέρη Βογιατζή καταχειροκροτείται στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στα πλαίσια του Ελληνικού Φεστιβάλ, ενώ εκτός (σσ. του Φεστιβάλ) η Φιόνα Σο πρωταγωνίστησε στη "Μπαλάντα του γέρου ναυτικού" του Σάμιουελ Κόλεριτζ σε σκηνοθεσία Φιλίντα Λόιντ ("Μάμα Μια", "Σιδηρά Κυρία"), στη Μικρή Επίδαυρο.
Η παράσταση της Λένας Κιτσοπούλου "Αθανάσιος Διάκος - Η επιστροφή", μια αιρετική παράσταση διχάζει κοινό και κριτικούς, αλλά εξαγριώνει τη Χρυσή Αυγή και τη συντηρητική πλευρά της ελληνικής πολιτικής, που ζητούν το... κεφάλι της σκηνοθέτιδος επί πίνακι.
Ωστόσο, μια άλλη παράπλευρη απώλεια στο καλλιτεχνικό χρηματιστήριο έρχεται. Στην Αθήνα της ύφεσης, η ART ATHINA - η δυναμική συγκέντρωση των ελληνικών και ξένων γκαλερί στο κλειστό γήπεδο του Π. Φαλήρου- δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει τη 18η διοργάνωσή της.
Στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, "φιλοξενείται" ο κορυφαίος εικαστικός και σκηνοθέτης Γουίλιαμ Κέντριτζ, με τη νέα του θεατρική παράσταση "Refuse the Hour" (Αρνήσου τον Χρόνο), που παίχτηκε το Νοέμβριο.
ΜΠΑΛΕΤΟ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΛΥΟΝ - ONE OF A KIND ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ
Εμπνευσμένος από την τιτάνια προσπάθεια του ανθρώπου να υπερασπιστεί την ελευθερία του, ο Γίρζι Κίλιαν συνέθεσε μια από τις πιο σημαντικές του χορογραφίες, το "One of a kind", έναν ύμνο στον άνθρωπο - αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας. Ένα από τα σπουδαιότερα χορευτικά σύνολα της Ευρώπης, το Μπαλέτο της Όπερας της Λυόν, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Λούκου, παρουσίασε το περίφημο αυτό έργο του Γίρζι Κίλιαν σε τρεις παραστάσεις, στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη.
ΑΚΡΑΜ ΚΑΝ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ τον Δεκέμβριο
Οι μουσώνες, ο Michael Jackson, ο αρχαίος ινδικός χορός kathak και η λυτρωτική αφήγηση των αρχαιότατων ιστοριών μιας μακρινής πατρίδας είναι το εκρηκτικό μείγμα του "DESH", της παράστασης του φημισμένου χορογράφου και χορευτή Άκραμ Καν.
BIRDS ΤΟΥ ΛΕΜΙ ΠΟΝΙΦΑΖΙΟ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ τον Νοέμβριο
Το έργο "Birds with Skymirrors" είναι κραυγή αγωνίας, επίκληση, τελετουργία. Με υποβλητικούς φωτισμούς και βιντεοπροβολές, ο Πονιφάζιο δημιουργεί έναν κόσμο συμβολικό, παράξενα γοητευτικό και μυστικιστικό, έναν χώρο διαλογισμού για τη σχέση του ανθρώπου με το σύμπαν που τον περιβάλλει.
Η σκηνοθεσία της καταλανικής θεατρικής ομάδας «Φούρα ντελς Μπάους, "Η άνοδος και η πτώση της πόλης του Μαχάγκονι" στο Μέγαρο, όπως και οι παραγωγές της Λυρικής Σκηνής "Τραβιάτα" και "Χορός των Μεταμφιεσμένων" από το πεδίο της όπερας συζητήθηκαν πολύ.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ο πήχης παραμένει υψηλά παρά τις δυσκολίες. Αποχαιρετά την χρονιά που φεύγει και υποδέχεται την καινούργια με "Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας". Στις δυνατές στιγμές της απερχόμενης χρονιάς, εγγράφεται η ατομική έκθεση του Γιάννη Κουνέλη, ύστερα από πολλά χρόνια απουσίας του από την Ελλάδα. Έκθεση "σκληρή αλλά όχι πένθιμη", θα πει ο κορυφαίος διεθνής Έλληνας εικαστικός.
Η πιο διάσημη δίκη της Ιστορίας, η "Δίκη του Σωκράτη", αναβιώνει το καλοκαίρι στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά στο τέλος της. Οι διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι νομικοί ισοψήφισαν, αλλά το κοινό αθώωσε με την ψήφο του τον Σωκράτη, 2500 χρόνια μετά την καταδίκη του.
Ξεκίνησε τους "Εικαστικούς διαλόγους" σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο. Έφερε επί σκηνής τον σπουδαίο Νοτιοαφρικανό εικαστικό, Γουίλιαμ Κέντριτζ, φιλοξένησε την έκθεση με τις Αμαζόνες του Χέλμουτ Νιούτον και άλλες φωτογραφίες του καλλιτέχνη που άλλαξε τα δεδομένα στη φωτογραφία της μόδας. Η Στέγη Γραμμάτων γεμίζει με νεολαία τις σκηνές της και προχωρά γεμάτη ενέργεια.
Εκατόν δώδεκα σύγχρονοι Ιταλοί εικαστικοί συστρατεύονται υπέρ της Ελλάδας και δωρίζουν έργα τους στο Μουσείο Μπενάκη, δηλώνοντας "Siamo tutti Greci - Είμαστε όλοι Έλληνες".
Αντίθετα, με τον αναβρασμό που επικρατεί όλη τη χρονιά καθώς βαθαίνει η ύφεση, ο ελληνικός κινηματογράφος κατά έναν παράδοξο τρόπο αυξάνει κάθετα την παραγωγή του. Παρά την αδράνεια του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ, οι Έλληνες σκηνοθέτες παραμένουν αλληλέγγυοι, δημιουργώντας χωρίς, ή με ελάχιστα χρήματα, και στοχεύοντας σε συμπαραγωγές, που κάποιοι πετυχαίνουν.
Στο Φεστιβάλ της Βενετίας, η ταινία "Τίτλοι τέλους" του Γιώργου Ζώη, αποσπούν την ύψιστη διάκριση στην κατηγορία ταινιών μικρού μήκους.
Επιτυχημένες "Νύχτες πρεμιέρας", με καλές ταινίες για σύντομα διαλείμματα από την περιδίνηση της κρίσης.
Γεγονότα όπως η έκθεση για το "Ναυάγιο των Αντικυθήρων", που συνεχίζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή η επιστροφή των αρχαίων αντικειμένων, που εκλάπησαν από το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, θα μπορούσαν να φιγουράρουν σε έναν κατάλογο με τα σημαντικότερα ελληνικά αρχαιολογικά γεγονότα της χρονιάς. Οι λόγοι είναι προφανείς, όπως και η αδιαμφισβήτητη αξία των αντικειμένων, ή το αίσθημα της αισιοδοξίας που δημιούργησαν και τα δύο γεγονότα.
Στη χώρα των αρχαιοτήτων, το πιο δύσκολο δεν είναι η ανίχνευση ειδήσεων που αφορούν τα μνημεία, αλλά ο αναγκαστικός περιορισμός τους. Πολλά από αυτά θα ξεκινήσουν, ή θα συνεχιστούν, μέσα στο 2013, ενώ η σειρά, με την οποία αναφέρονται δεν εμπεριέχει καμιά "χροιά" αξιολόγησης.
Όταν τον Μάρτιο του 2012, το ΚΑΣ έδινε "το πράσινο φως" για την πραγματοποίηση της περιοδικής έκθεσης "Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων. Το Πλοίο - οι Θησαυροί - ο Μηχανισμός", οι περισσότεροι ίσως δεν είχαν φανταστεί τον πλούτο των αντικειμένων, που θα παρουσιάζονταν. Μοναδικά εκθέματα, που αφορούν ένα από τα πιο γνωστά ναυάγια του κόσμου, εκτίθενται από τον περασμένο Απρίλιο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, για πρώτη φορά στο σύνολό τους, δίνοντας ώθηση όχι μόνο στην επισκεψιμότητα, αλλά και στο ενδιαφέρον ακαδημαϊκών και επιστημόνων. Περίοπτη θέση, φυσικά, έχει ο "Μηχανισμός των Αντικυθήρων", ο αρχαιότερος γνωστός αστρονομικός και ημερολογιακός υπολογιστής στον κόσμο. Η έκθεση θα διαρκέσει ως τον Αύγουστο 2013.
Η έκθεση "Ολυμπία: Μύθος, λατρεία, αγώνες", που εγκαινιάστηκε στις 30 Αυγούστου στο Μουσείο Martin Gropius Bau στο Βερολίνο, είναι η μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ διεθνώς για την Αρχαία Ολυμπία. Από τα περίπου 1.000 αρχαία αντικείμενα που παρουσιάζονται, περισσότερα από τα μισά προέρχονται από την Ελλάδα. Ανάμεσά τους είναι και ευρήματα από τις πρόσφατες ανασκαφές στην Ολυμπία, που εμφανίζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Η έκθεση θα διαρκέσει ως την πρώτη βδομάδα του Ιανουαρίου.
Τον Μάρτιο του 2013 θα μεταφερθεί στο Ολυμπιακό Μουσείο του Κατάρ, στη Ντόχα, με επόμενο σταθμό την Αθήνα.
Το Λούβρο "μετακομίζει" για λίγο στην Ελλάδα, καθώς έργα από το διάσημο Μουσείο ταξιδεύουν για πρώτη φορά στη χώρα συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη. Με αφορμή την επέτειο από τα 100 χρόνια της απελευθέρωσης της πόλης, τα αντικείμενα πλαισιώνουν όχι μία, αλλά πέντε εκθέσεις, καθώς αποτελούν τα κεντρικά εκθέματα σε ισάριθμα μουσεία της Θεσσαλονίκης, τη γνωστή "Κίνηση των 5Μ" (Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης). Οι εκθέσεις θα διαρκέσουν ως το τέλος Ιανουαρίου.
Λίγο πριν την εκπνοή του χρόνου, στις 12 Δεκεμβρίου 2012, εγκαινιάζεται ακόμη μία εξαιρετική έκθεση, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αυτή τη φορά. Οι "Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας" έχουν ήδη σαγηνεύσει το κοινό, που τις επισκέφθηκε, γεγονός διόλου τυχαίο, καθώς οι γυναίκες που "πρωταγωνιστούν" (πριγκίπισσες, αριστοκράτισσες, αρχόντισσες, ιέρειες και μάγισσες) ήταν όλες τους πραγματικές και με κύρος. Το χρονικό εύρος των αντικειμένων της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει ως τον Απρίλιο 2013, είναι από το 1000 ως το 500 π.Χ.
Η Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο θα επιχειρήσουν να "κατακτήσουν" τους Αμερικανούς το 2013 και το 2014, καθώς δύο πολύ σημαντικές εκθέσεις θα παρουσιαστούν σε αυτό διάστημα στις ΗΠΑ. Περίπου 300 βυζαντινά αριστουργήματα από ελληνικές συλλογές θα εγκατασταθούν προσωρινά στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον και στο Μουσείο Γκετί στην Καλιφόρνια, ενώ 564 αντικείμενα του αρχαιοελληνικού κόσμου θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης, στο Μουσείο της National Geographic Society στην Ουάσιγκτον και αλλού.
Πολλά ήταν τα "ναι", που έδωσε το ΚΑΣ μέσα στο 2012, θετικές γνωμοδοτήσεις δηλαδή, που αφορούν αποκαταστάσεις μνημείων ανά την Ελλάδα. Ένα από τα πιο "αστραφτερά" είναι και το αρχαίο θέατρο της Δήλου, η ορχήστρα του οποίου έχει θεωρηθεί με πανεπιστημιακή έρευνα ως το πιο φωτεινό μεσογειακό σημείο. Η ενδιαφέρουσα μελέτη, που εκπονήθηκε από το Σωματείο "Διάζωμα", στηριζόμενη σε προηγούμενες προτάσεις της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, αφορά την αποκατάσταση του κοίλου, αλλά και της γεωμετρίας του μνημείου, από τα λίγα που έχουν κατασκευαστεί εξολοκλήρου από μάρμαρο.
Σε καλή πορεία βρίσκεται και το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, που κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Ωστόσο, στη διάρκεια των αιώνων έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις και φθορές, τόσο από τις έντονες καιρικές συνθήκες όσο και από την ευθραυστότητα του αρχαίου υλικού. Οι εργασίες αποκατάστασης των κερκίδων του έχουν ξεκινήσει εδώ και χρόνια με κονδύλια του Γ΄ΚΠΣ και σήμερα συνεχίζονται με χρήματα του ΕΣΠΑ. Αν όλα πάνε καλά, το έργο θα έχει ολοκληρωθεί ως το 2015.
Να κλείσει τα "τραύματα" της Μονής Δαφνίου ευελπιστεί η μελέτη, που πήρε το πράσινο φως από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στο τέλος Ιουλίου 2012. Τα μέλη του έκριναν ως εξαιρετική τη μελέτη εφαρμογής για την αποκατάσταση του Καθολικού (Β΄Φάση), στόχος της οποίας είναι η ενίσχυση της στατικότητας της Μονής - που έχει υποστεί πολλές βλάβες από τους σεισμούς και το πλήθος των επεμβάσεων, χωρίς ωστόσο να μεταβληθεί η ιστορικότητά της. Γιατί το "άτυχο", λόγω θέσης, μνημείο του 11ου αιώνα έχει χτιστεί πάνω σε μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές, με πολλαπλά και ενεργά ρήγματα, που του έχουν προκαλέσει σοβαρές ζημιές.
ΑΜΠΕ Tromaktiko
Ξεκίνησε δύσκολα το 2012 για τον Πολιτισμό. Ο ελληνικός κινηματογράφος έχασε τον "πατριάρχη" του και η Ελλάδα έναν σημαντικό Έλληνα.
Τους μήνες που ακολούθησαν, η τέχνη, το τραγούδι, το θέατρο, το βιβλίο έχασαν σημαντικούς εκπροσώπους τους. Από τον Δημήτρη Μητροπάνο και τον Μιχάλη Μενιδιάτη έως τον Θύμιο Καρακατσάνη, τον Χρήστο Πάρλα, τον Κώστα Τσιβιλίκα και τον Χρόνη Μίσσιο.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 9 Ιανουαρίου, ένας Πικάσο, ένας Μοντριάν και ένας Γκουλιέλμο Κάτσια(Μονκάλβο) του 17ου αιώνα, "κάνουν φτερά" από την Εθνική Πινακοθήκη, τελευταία ημέρα της παρουσίασής τους στο ελληνικό κοινό μέσα από την έκθεση "Στα Άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης".
Ειδικότερα, από τις αίθουσες της Εθνικής Πινακοθήκης εκλάπη το έργο "Γυναικείο κεφάλι" της Ντόρα Μάαρ, που φιλοτέχνησε ο Πικάσο το 1939 και δώρισε στον ελληνικό λαό, ως τιμητική προσφορά για τη γενναία αντίστασή του κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής. Επίσης, το έργο "Ανεμόμυλος Στάμμερ" από την πρώτη περίοδο του Ολλανδού Πιτ Μοντριάν και ένα σχέδιο θρησκευτικής απεικόνισης των αρχών του 17ου αιώνα, που αποδίδεται στον Ιταλό Γκουλιέλμο Κάτσια και εμφανιζόταν για πρώτη φορά από το 1907, οπότε αποκτήθηκε.
Οι καλλιτεχνικές σελίδες των εφημερίδων παίρνουν "φωτιά" και η διευθύντρια της Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη, βρίσκεται στο στόχαστρο της κριτικής. Αναζητούνται ευθύνες και υπεύθυνοι. Αλλά ο κανιβαλισμός έχει και όρια...
Η περσινή χρονιά δεν είχε καλό ποδαρικό. Τον Φεβρουάριο του ΄12, με αφορμή την κλοπή στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, η απουσία πόρων και πολιτιστικής πολιτικής βρέθηκε για άλλη μια φορά στο στόχαστρο, το δε θέμα της μη επαρκούς φύλαξης των μουσείων έγινε αφορμή για πολλά σχόλια και επικρίσεις.
Ωστόσο, η είδηση του εντοπισμού των ληστών στις 24 Νοεμβρίου και της επιστροφής των κλαπέντων στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, στις 2 Δεκεμβρίου, αποκατέστησε εν μέρει τη χαμένη πολιτιστική αξιοπρέπεια, κυρίως όμως το κύρος ενός ιδιαίτερα σημαντικού χώρου.
Τον περασμένο Ιούνιο παραδόθηκε στο Βέλγιο ο πίνακας του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς "Το κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου", που είχε κλαπεί το 2001 από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Γάνδης κι ύστερα από μια δεκαετία κατασχέθηκε στην Αθήνα. Η υπόθεση εξιχνιάστηκε το 2011 από αστυνομικούς της Ασφάλειας Αττικής, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Δίωξης Αρχαιοκαπηλίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και τις υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Το έργο τέχνης βρέθηκε στην κατοχή δύο Ελλήνων, που προσπαθούσαν να το πουλήσουν έναντι 6 εκατομμυρίων ευρώ.
Τη ζοφερή νύχτα της 12ης Φεβρουαρίου φλόγες τυλίγουν τους κινηματογράφους "Αττικόν" και "Απόλλων", έπειτα από μια "ειρηνική" πορεία που τη διαδέχονται εμπρησμοί και βανδαλισμοί από τους "συνήθεις υπόπτους". Μια χρυσή σελίδα της ελληνικής αρχιτεκτονικής καταστρέφεται και όπως όλα δείχνουν σήμερα, 12 μήνες μετά, το μέλλον δεν διαγράφεται ευοίωνο για την αναγέννηση των δύο ιστορικών κινηματογράφων.
Δυο ελληνικές ταινίες, το "ΑΝ..." του Χριστόφορου Παπακαλιάτη και "Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι" του Γιάννη Σμαραγδή γίνονται το 2012 οι πιο "διάσημες" ελληνικές ταινίες και η πορεία τους έως σήμερα μετράει 300.000 εισιτήρια.
Ύστερα από δεκαετή αγώνα, η διευθύντρια του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης, Άννα Καφέτση, έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη, αφού οι εργασίες μετατροπής του εργοστασίου Φιξ σε Μουσείο, βαίνουν καλώς. Μέσα στο 2013, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα αποκτήσει πλέον την πολυπόθητη στέγη του.
Μια πολύ δύσκολη, αλλά δημιουργική χρονιά, περίμενε το Μουσείο Μπενάκη και το μέλλον του παραμένει... άγνωστο. Τα οικονομικά του το εξανάγκασαν σε περικοπές θέσεων εργασίας και περιορισμό ωραρίων λειτουργίας. Τίποτε, όμως, δεν το έκαμψε.
Εγκαινίασε την Πινακοθήκη Γκίκα, υποδειγματικά ανακαινισμένη, αλλά και μια άλλη δωρεά, τη νηματουργία Μέντη, στην οδό Πολυφήμου, στα Πετράλωνα. Προκάλεσε, δε, κοσμοσυρροή με την επετειακή έκθεση και την προβολή της ταινίας της Μαρίας Ηλιού "Σμύρνη, η καταστροφή της κοσμοπολίτικης πόλης 1900 -1922". Φιλοξένησε σημαντικές εκθέσεις, όπως τα βραβευμένα Ελληνικά Τέρατα της Beetroot, απότισε φόρο τιμής στον Κώστα Κουλεντιανό, τον Βάλια Σεμερτζίδη, τον Γιάννη Τσαρούχη και ανανέωσε το ενδιαφέρον του κοινού για την Ιστορία με την έκθεση "Βαλκανικοί πόλεμοι".
Από τις θεατρικές παραστάσεις, που συζητήθηκαν περισσότερο, ήταν η "Οδύσσεια" του Μπομπ Ουίλσον, η πιο ακριβή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, μια συμπαραγωγή με το Piccolo Teatro του Μιλάνου.
Ο "Αμφιτρύωνας" του Λευτέρη Βογιατζή καταχειροκροτείται στο αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου, στα πλαίσια του Ελληνικού Φεστιβάλ, ενώ εκτός (σσ. του Φεστιβάλ) η Φιόνα Σο πρωταγωνίστησε στη "Μπαλάντα του γέρου ναυτικού" του Σάμιουελ Κόλεριτζ σε σκηνοθεσία Φιλίντα Λόιντ ("Μάμα Μια", "Σιδηρά Κυρία"), στη Μικρή Επίδαυρο.
Η παράσταση της Λένας Κιτσοπούλου "Αθανάσιος Διάκος - Η επιστροφή", μια αιρετική παράσταση διχάζει κοινό και κριτικούς, αλλά εξαγριώνει τη Χρυσή Αυγή και τη συντηρητική πλευρά της ελληνικής πολιτικής, που ζητούν το... κεφάλι της σκηνοθέτιδος επί πίνακι.
Ωστόσο, μια άλλη παράπλευρη απώλεια στο καλλιτεχνικό χρηματιστήριο έρχεται. Στην Αθήνα της ύφεσης, η ART ATHINA - η δυναμική συγκέντρωση των ελληνικών και ξένων γκαλερί στο κλειστό γήπεδο του Π. Φαλήρου- δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει τη 18η διοργάνωσή της.
Στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, "φιλοξενείται" ο κορυφαίος εικαστικός και σκηνοθέτης Γουίλιαμ Κέντριτζ, με τη νέα του θεατρική παράσταση "Refuse the Hour" (Αρνήσου τον Χρόνο), που παίχτηκε το Νοέμβριο.
ΜΠΑΛΕΤΟ ΤΗΣ ΟΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΛΥΟΝ - ONE OF A KIND ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ
Εμπνευσμένος από την τιτάνια προσπάθεια του ανθρώπου να υπερασπιστεί την ελευθερία του, ο Γίρζι Κίλιαν συνέθεσε μια από τις πιο σημαντικές του χορογραφίες, το "One of a kind", έναν ύμνο στον άνθρωπο - αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας. Ένα από τα σπουδαιότερα χορευτικά σύνολα της Ευρώπης, το Μπαλέτο της Όπερας της Λυόν, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Λούκου, παρουσίασε το περίφημο αυτό έργο του Γίρζι Κίλιαν σε τρεις παραστάσεις, στην Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη.
ΑΚΡΑΜ ΚΑΝ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ τον Δεκέμβριο
Οι μουσώνες, ο Michael Jackson, ο αρχαίος ινδικός χορός kathak και η λυτρωτική αφήγηση των αρχαιότατων ιστοριών μιας μακρινής πατρίδας είναι το εκρηκτικό μείγμα του "DESH", της παράστασης του φημισμένου χορογράφου και χορευτή Άκραμ Καν.
BIRDS ΤΟΥ ΛΕΜΙ ΠΟΝΙΦΑΖΙΟ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ τον Νοέμβριο
Το έργο "Birds with Skymirrors" είναι κραυγή αγωνίας, επίκληση, τελετουργία. Με υποβλητικούς φωτισμούς και βιντεοπροβολές, ο Πονιφάζιο δημιουργεί έναν κόσμο συμβολικό, παράξενα γοητευτικό και μυστικιστικό, έναν χώρο διαλογισμού για τη σχέση του ανθρώπου με το σύμπαν που τον περιβάλλει.
Η σκηνοθεσία της καταλανικής θεατρικής ομάδας «Φούρα ντελς Μπάους, "Η άνοδος και η πτώση της πόλης του Μαχάγκονι" στο Μέγαρο, όπως και οι παραγωγές της Λυρικής Σκηνής "Τραβιάτα" και "Χορός των Μεταμφιεσμένων" από το πεδίο της όπερας συζητήθηκαν πολύ.
Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης ο πήχης παραμένει υψηλά παρά τις δυσκολίες. Αποχαιρετά την χρονιά που φεύγει και υποδέχεται την καινούργια με "Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας". Στις δυνατές στιγμές της απερχόμενης χρονιάς, εγγράφεται η ατομική έκθεση του Γιάννη Κουνέλη, ύστερα από πολλά χρόνια απουσίας του από την Ελλάδα. Έκθεση "σκληρή αλλά όχι πένθιμη", θα πει ο κορυφαίος διεθνής Έλληνας εικαστικός.
Η πιο διάσημη δίκη της Ιστορίας, η "Δίκη του Σωκράτη", αναβιώνει το καλοκαίρι στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών αφήνοντας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά στο τέλος της. Οι διαπρεπείς Έλληνες και ξένοι νομικοί ισοψήφισαν, αλλά το κοινό αθώωσε με την ψήφο του τον Σωκράτη, 2500 χρόνια μετά την καταδίκη του.
Ξεκίνησε τους "Εικαστικούς διαλόγους" σύγχρονων Ελλήνων καλλιτεχνών στο πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο. Έφερε επί σκηνής τον σπουδαίο Νοτιοαφρικανό εικαστικό, Γουίλιαμ Κέντριτζ, φιλοξένησε την έκθεση με τις Αμαζόνες του Χέλμουτ Νιούτον και άλλες φωτογραφίες του καλλιτέχνη που άλλαξε τα δεδομένα στη φωτογραφία της μόδας. Η Στέγη Γραμμάτων γεμίζει με νεολαία τις σκηνές της και προχωρά γεμάτη ενέργεια.
Εκατόν δώδεκα σύγχρονοι Ιταλοί εικαστικοί συστρατεύονται υπέρ της Ελλάδας και δωρίζουν έργα τους στο Μουσείο Μπενάκη, δηλώνοντας "Siamo tutti Greci - Είμαστε όλοι Έλληνες".
Αντίθετα, με τον αναβρασμό που επικρατεί όλη τη χρονιά καθώς βαθαίνει η ύφεση, ο ελληνικός κινηματογράφος κατά έναν παράδοξο τρόπο αυξάνει κάθετα την παραγωγή του. Παρά την αδράνεια του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ, οι Έλληνες σκηνοθέτες παραμένουν αλληλέγγυοι, δημιουργώντας χωρίς, ή με ελάχιστα χρήματα, και στοχεύοντας σε συμπαραγωγές, που κάποιοι πετυχαίνουν.
Στο Φεστιβάλ της Βενετίας, η ταινία "Τίτλοι τέλους" του Γιώργου Ζώη, αποσπούν την ύψιστη διάκριση στην κατηγορία ταινιών μικρού μήκους.
Επιτυχημένες "Νύχτες πρεμιέρας", με καλές ταινίες για σύντομα διαλείμματα από την περιδίνηση της κρίσης.
Γεγονότα όπως η έκθεση για το "Ναυάγιο των Αντικυθήρων", που συνεχίζεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ή η επιστροφή των αρχαίων αντικειμένων, που εκλάπησαν από το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, θα μπορούσαν να φιγουράρουν σε έναν κατάλογο με τα σημαντικότερα ελληνικά αρχαιολογικά γεγονότα της χρονιάς. Οι λόγοι είναι προφανείς, όπως και η αδιαμφισβήτητη αξία των αντικειμένων, ή το αίσθημα της αισιοδοξίας που δημιούργησαν και τα δύο γεγονότα.
Στη χώρα των αρχαιοτήτων, το πιο δύσκολο δεν είναι η ανίχνευση ειδήσεων που αφορούν τα μνημεία, αλλά ο αναγκαστικός περιορισμός τους. Πολλά από αυτά θα ξεκινήσουν, ή θα συνεχιστούν, μέσα στο 2013, ενώ η σειρά, με την οποία αναφέρονται δεν εμπεριέχει καμιά "χροιά" αξιολόγησης.
Όταν τον Μάρτιο του 2012, το ΚΑΣ έδινε "το πράσινο φως" για την πραγματοποίηση της περιοδικής έκθεσης "Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων. Το Πλοίο - οι Θησαυροί - ο Μηχανισμός", οι περισσότεροι ίσως δεν είχαν φανταστεί τον πλούτο των αντικειμένων, που θα παρουσιάζονταν. Μοναδικά εκθέματα, που αφορούν ένα από τα πιο γνωστά ναυάγια του κόσμου, εκτίθενται από τον περασμένο Απρίλιο στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, για πρώτη φορά στο σύνολό τους, δίνοντας ώθηση όχι μόνο στην επισκεψιμότητα, αλλά και στο ενδιαφέρον ακαδημαϊκών και επιστημόνων. Περίοπτη θέση, φυσικά, έχει ο "Μηχανισμός των Αντικυθήρων", ο αρχαιότερος γνωστός αστρονομικός και ημερολογιακός υπολογιστής στον κόσμο. Η έκθεση θα διαρκέσει ως τον Αύγουστο 2013.
Η έκθεση "Ολυμπία: Μύθος, λατρεία, αγώνες", που εγκαινιάστηκε στις 30 Αυγούστου στο Μουσείο Martin Gropius Bau στο Βερολίνο, είναι η μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ διεθνώς για την Αρχαία Ολυμπία. Από τα περίπου 1.000 αρχαία αντικείμενα που παρουσιάζονται, περισσότερα από τα μισά προέρχονται από την Ελλάδα. Ανάμεσά τους είναι και ευρήματα από τις πρόσφατες ανασκαφές στην Ολυμπία, που εμφανίζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Η έκθεση θα διαρκέσει ως την πρώτη βδομάδα του Ιανουαρίου.
Τον Μάρτιο του 2013 θα μεταφερθεί στο Ολυμπιακό Μουσείο του Κατάρ, στη Ντόχα, με επόμενο σταθμό την Αθήνα.
Το Λούβρο "μετακομίζει" για λίγο στην Ελλάδα, καθώς έργα από το διάσημο Μουσείο ταξιδεύουν για πρώτη φορά στη χώρα συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη. Με αφορμή την επέτειο από τα 100 χρόνια της απελευθέρωσης της πόλης, τα αντικείμενα πλαισιώνουν όχι μία, αλλά πέντε εκθέσεις, καθώς αποτελούν τα κεντρικά εκθέματα σε ισάριθμα μουσεία της Θεσσαλονίκης, τη γνωστή "Κίνηση των 5Μ" (Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης). Οι εκθέσεις θα διαρκέσουν ως το τέλος Ιανουαρίου.
Λίγο πριν την εκπνοή του χρόνου, στις 12 Δεκεμβρίου 2012, εγκαινιάζεται ακόμη μία εξαιρετική έκθεση, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αυτή τη φορά. Οι "Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας" έχουν ήδη σαγηνεύσει το κοινό, που τις επισκέφθηκε, γεγονός διόλου τυχαίο, καθώς οι γυναίκες που "πρωταγωνιστούν" (πριγκίπισσες, αριστοκράτισσες, αρχόντισσες, ιέρειες και μάγισσες) ήταν όλες τους πραγματικές και με κύρος. Το χρονικό εύρος των αντικειμένων της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει ως τον Απρίλιο 2013, είναι από το 1000 ως το 500 π.Χ.
Η Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο θα επιχειρήσουν να "κατακτήσουν" τους Αμερικανούς το 2013 και το 2014, καθώς δύο πολύ σημαντικές εκθέσεις θα παρουσιαστούν σε αυτό διάστημα στις ΗΠΑ. Περίπου 300 βυζαντινά αριστουργήματα από ελληνικές συλλογές θα εγκατασταθούν προσωρινά στην Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον και στο Μουσείο Γκετί στην Καλιφόρνια, ενώ 564 αντικείμενα του αρχαιοελληνικού κόσμου θα παρουσιαστούν στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης, στο Μουσείο της National Geographic Society στην Ουάσιγκτον και αλλού.
Πολλά ήταν τα "ναι", που έδωσε το ΚΑΣ μέσα στο 2012, θετικές γνωμοδοτήσεις δηλαδή, που αφορούν αποκαταστάσεις μνημείων ανά την Ελλάδα. Ένα από τα πιο "αστραφτερά" είναι και το αρχαίο θέατρο της Δήλου, η ορχήστρα του οποίου έχει θεωρηθεί με πανεπιστημιακή έρευνα ως το πιο φωτεινό μεσογειακό σημείο. Η ενδιαφέρουσα μελέτη, που εκπονήθηκε από το Σωματείο "Διάζωμα", στηριζόμενη σε προηγούμενες προτάσεις της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής, αφορά την αποκατάσταση του κοίλου, αλλά και της γεωμετρίας του μνημείου, από τα λίγα που έχουν κατασκευαστεί εξολοκλήρου από μάρμαρο.
Σε καλή πορεία βρίσκεται και το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, που κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Ωστόσο, στη διάρκεια των αιώνων έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις και φθορές, τόσο από τις έντονες καιρικές συνθήκες όσο και από την ευθραυστότητα του αρχαίου υλικού. Οι εργασίες αποκατάστασης των κερκίδων του έχουν ξεκινήσει εδώ και χρόνια με κονδύλια του Γ΄ΚΠΣ και σήμερα συνεχίζονται με χρήματα του ΕΣΠΑ. Αν όλα πάνε καλά, το έργο θα έχει ολοκληρωθεί ως το 2015.
Να κλείσει τα "τραύματα" της Μονής Δαφνίου ευελπιστεί η μελέτη, που πήρε το πράσινο φως από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο στο τέλος Ιουλίου 2012. Τα μέλη του έκριναν ως εξαιρετική τη μελέτη εφαρμογής για την αποκατάσταση του Καθολικού (Β΄Φάση), στόχος της οποίας είναι η ενίσχυση της στατικότητας της Μονής - που έχει υποστεί πολλές βλάβες από τους σεισμούς και το πλήθος των επεμβάσεων, χωρίς ωστόσο να μεταβληθεί η ιστορικότητά της. Γιατί το "άτυχο", λόγω θέσης, μνημείο του 11ου αιώνα έχει χτιστεί πάνω σε μια από τις πιο σεισμογενείς περιοχές, με πολλαπλά και ενεργά ρήγματα, που του έχουν προκαλέσει σοβαρές ζημιές.
ΑΜΠΕ Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Στη Γερμανία αναζητούν το φύλο του Θεού...
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Xριστουγεννιάτικη Γερμανική κάρτα που προκαλεί
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
