2013-03-28 15:18:03
Φωτογραφία για Τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα στην κοινωνική ασφάλιση
Γράφει ο Χρήστος Ηλ. Τσίχλης, Δικηγόρος Αθηνών

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στην κοινωνική πρόνοια αποτελούν ευαίσθητα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, ο νόμος τους επιφυλάσσει αυξημένη προστασία.

Ως προσωπικά δεδομένα κοινωνικής πρόνοιας νοούνται οι πληροφορίες για τους ασφαλισμένους και τους λοιπούς δικαιούχους που τηρούν τα ασφαλιστικά ταμεία, άλλοι δημόσιοι ασφαλιστικοί φορείς, συνταξιοδοτικοί οργανισμοί, καθώς και φορείς που χορηγούν επιδόματα ανεργίας ή άλλου είδους κοινωνικά επιδόματα, ανεξάρτητα από τη φύση των δεδομένων, αν, δηλαδή, αναφέρονται στην κατάσταση της υγείας του ασφαλισμένου ή στην κοινωνική του κατάσταση βάσει της οποίας δικαιούται κάποιος συγκεκριμένα επιδόματα.

Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και οι πληροφορίες για φυσικά πρόσωπα που αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας από οποιονδήποτε άλλον υπεύθυνο επεξεργασίας και αναφέρονται στην κοινωνική πρόνοια, όπως π.χ. η μνεία στο φάκελο εργαζομένου μιας επιχείρησης ότι είναι πολύτεκνος και δικαιούται συγκεκριμένα επιδόματα ή ιδιαίτερη μεταχείριση.


Οι πληροφορίες αυτές, ως ευαίσθητα δεδομένα, προστατεύονται με ειδικότερο τρόπο και η επεξεργασία τους πρέπει, κατ αρχήν, να γίνεται με άδεια της Αρχής προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Οι ασφαλιστικοί οργανισμοί, οι συνταξιοδοτικοί οργανισμοί και οι λοιποί φορείς κοινωνικής πρόνοιας (π.χ. ΟΑΕΔ), οι οποίοι είναι αυτοί που κατά κύριο λόγο συλλέγουν, τηρούν και επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα που αναφέρονται στην κοινωνική πρόνοια, υποχρεούνται εκ του νόμου να προβούν σε γνωστοποίηση του αρχείου τους και να λάβουν από την Αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων άδεια τήρησης και επεξεργασίας ευαίσθητων δεδομένων. Το ίδιο ισχύει και για οποιονδήποτε υπεύθυνο επεξεργασίας επεξεργάζεται δεδομένα κοινωνικής πρόνοιας.

Κατ εξαίρεση, ο νόμος απαλλάσσει τον υπεύθυνο επεξεργασίας από την υποχρέωση γνωστοποίησης και λήψης άδειας, όταν η επεξεργασία (α) πραγματοποιείται για σκοπούς που συνδέονται άμεσα με σχέση εργασίας, (β) γίνεται από σωματεία και αφορά τα μέλη τους, (γ) γίνεται από ιατρούς ή άλλα πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες υγείας και δεσμεύονται από το ιατρικό ή άλλο σχετικό απόρρητο και (δ) γίνεται από δικηγόρους και αφορά την παροχή νομικών υπηρεσιών στους πελάτες τους. Όταν, στο πλαίσιο των παραπάνω σχέσεων, γίνεται επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων που αφορούν κοινωνική πρόνοια δεν απαιτείται γνωστοποίηση και λήψη άδειας.

Κατά τα λοιπά ο υπεύθυνος επεξεργασίας υπέχει όλες τις άλλες υποχρεώσεις που επιβάλλει ο νόμος (ενημέρωση του υποκειμένου, ασφάλεια της επεξεργασίας κ.λπ.).

Το πρόσωπο στο οποίο αναφέρονται οι πληροφορίες κοινωνικής πρόνοιας έχει τα δικαιώματα ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης, τα οποία ασκούνται με τον τρόπο και υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος.

Τα δεδομένα κοινωνικής πρόνοιας συλλέγονται κατά κύριο λόγο από το ίδιο το υποκείμενο προκειμένου να καταστεί δικαιούχος συγκεκριμένων κοινωνικών ωφελημάτων. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να ενημερώνει το υποκείμενο για το σκοπό της επεξεργασίας, τυχόν αποδέκτες καθώς και για τα δικαιώματά του. Όταν με άδεια της Αρχής δεδομένα κοινωνικής πρόνοιας διαβιβάζονται σε τρίτους, το υποκείμενο πρέπει να ενημερώνεται σχετικά πριν από τη διαβίβαση.

Το υποκείμενο των δεδομένων μπορεί επίσης, ανά πάσα στιγμή, να ζητήσει να ενημερωθεί για τα προσωπικά του δεδομένα που επεξεργάζεται κάποιος, καθώς και τη λογική, την κατάσταση και την εξέλιξη της επεξεργασίας.

Το υποκείμενο των δεδομένων έχει δικαίωμα να προβάλλει στον υπεύθυνο επεξεργασίας ανά πάσα στιγμή αντιρρήσεις για την επεξεργασία των δεδομένων που το αφορούν.

Όσον αφορά τόσο το δικαίωμα πρόσβασης όσο και το δικαίωμα αντίρρησης, ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να απαντήσει στον ενδιαφερόμενο μέσα σε 15 ημέρες από την έγγραφη υποβολή του σχετικού αιτήματος.

-Μπορώ να λάβω βεβαίωση ανεργίας τρίτου προσώπου από τον ΟΑΕΔ για να αποδείξω ότι δεν εργαζόταν κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα;

Η εγγραφή ενός προσώπου ως ανέργου στα σχετικά μητρώα του ΟΑΕΔ δεν μπορεί να αποκλείσει την ύπαρξη σχέσης εργασίας που το συνδέει με συγκεκριμένο εργοδότη ούτε επιδρά στο κύρος της εν λόγω σχέσης εργασίας, αλλά μπορεί μόνο να επισύρει, ενδεχομένως, διοικητικές ή άλλες κυρώσεις σε βάρος του εν λόγω προσώπου, εφόσον συνεχίσει να λαμβάνει από τον ΟΑΕΔ κοινωνικές παροχές ως άνεργος, ενώ στην πραγματικότητα εργάζεται. Συνεπώς η εγγραφή ενός προσώπου ως ανέργου στα σχετικά μητρώα του ΟΑΕΔ μπορεί να είναι πρόσφορο μέσο για την απόδειξη της ύπαρξης ή ανυπαρξίας σχέσης εργασίας μεταξύ του αιτούντος τρίτου και του υποκειμένου των δεδομένων, μόνο στις περιπτώσεις που ο τρίτος ή το υποκείμενο των δεδομένων υποστηρίζουν ότι η εγγραφή του υποκειμένου ως ανέργου στα σχετικά μητρώα του ΟΑΕΔ συνιστά προϋπόθεση της πρόσληψής του από τον φερόμενο ως εργοδότη του, όπως π.χ. όταν η πρόσληψη αυτή διενεργήθηκε στο πλαίσιο εκτέλεσης ειδικού προγράμματος του ΟΑΕΔ για την απασχόληση συγκεκριμένων κατηγοριών ανέργων.

-Οι στενοί συγγενείς έχουν δικαίωμα να λαμβάνουν γνώση δεδομένων κοινωνικής πρόνοιας κάποιου ασφαλισμένου;

Οι συγγενείς ασφαλισμένου, ακόμη και οι στενότεροι, θεωρούνται τρίτοι ως προς αυτόν και συνεπώς δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα κοινωνικής πρόνοιας ασφαλισμένου, εκτός αν ο ασφαλισμένος τούς έχει παράσχει σχετική εξουσιοδότηση ή αν οι συγγενείς έχουν ορισθεί δικαστικοί συμπαραστάτες του.

-Πότε και πώς δικαιούται ένα ασφαλιστικό ταμείο να χορηγήσει ασφαλιστική βεβαίωση σε τρίτους και σε ποιους;

Η ασφαλιστική βεβαίωση αφορά ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Συνεπώς, η χορήγηση ασφαλιστικής βεβαίωσης σε τρίτον μπορεί να γίνει μόνο μετά από άδεια της Αρχής και εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις του ν. 2472/1997 (η επεξεργασία να αφορά δεδομένα που δημοσιοποιεί το ίδιο το υποκείμενο ή που είναι αναγκαία για την αναγνώριση, άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώματος ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου).

-Μπορεί ένα ασφαλιστικό ταμείο να χορηγεί σε τρίτους ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα μετά από εισαγγελική παραγγελία;

Τα ασφαλιστικά ταμεία ή οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν δεσμεύονται από εισαγγελικές παραγγελίες που διατάσσουν τη χορήγηση ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων υγείας ή κοινωνικής ασφάλισης σε τρίτους και πρέπει να ζητούν πάντα την άδεια της Αρχής. Η εισαγγελική παραγγελία είναι δεσμευτική μόνο όταν εκδίδεται στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης, προανάκρισης ή κύριας ανάκρισης, όπου εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και όχι ο ν. 2472/1997 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Σε κάθε άλλη περίπτωση η εισαγγελική παραγγελία δεσμεύει μόνο τη Διοίκηση υπό την έννοια ότι αποτελεί επιτακτική εντολή προς αυτήν να διερευνήσει το αίτημα για χορήγηση ενός εγγράφου και, αντίστοιχα, να προβεί σε αιτιολογημένη αποδοχή ή απόρριψή του. Όσον αφορά τη χορήγηση σε τρίτους ευαίσθητων δεδομένων, απαιτείται πάντα η προηγούμενη άδεια της Αρχής.

-Μπορεί ο κάθε εργαζόμενος σε κάποιο ασφαλιστικό ταμείο να έχει πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία των ασφαλισμένων, ακόμη και στις πληροφορίες για την υγεία τους;

Όπως σε κάθε άλλη περίπτωση επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας, δηλαδή, στη συγκεκριμένη περίπτωση, το ασφαλιστικό ταμείο, οφείλει να λαμβάνει όλα τα κατάλληλα οργανωτικά και τεχνικά μέτρα για την ασφαλή και νόμιμη επεξεργασία των δεδομένων. Συνεπώς, ο κάθε εργαζόμενος δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία όλων των ασφαλισμένων, αλλά μόνο σε αυτά που σχετίζονται και είναι απολύτως αναγκαία για την άσκηση των συγκεκριμένων καθηκόντων που του έχουν ανατεθεί. Έτσι π.χ. ο υπάλληλος της γραμματείας του ταμείου, που απλώς διεκπεραιώνει μια αίτηση και δεν είναι αρμόδιος να κρίνει αν μια συγκεκριμένη πάθηση ή μια ιατρική εξέταση πληρούν τις προϋποθέσεις για την κάλυψή τους από το ταμείο, δεν απαιτείται να έχει πρόσβαση στον ιατρικό φάκελο του ασφαλισμένου. Αντιθέτως, οι ιατροί του ταμείου ή, ενδεχομένως, ένα διευθυντικό στέλεχος το οποίο έχει αρμοδιότητα να εγκρίνει ή να ελέγχει δαπάνες θα πρέπει κατ’ αρχήν να μπορεί να έχει πρόσβαση σε δεδομένα υγείας. Για το λόγο αυτό, ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να καταρτίζει κώδικα δεοντολογίας όπου θα αναφέρονται τα δικαιώματα κάθε κατηγορίας εργαζομένων σε σχέση με την πρόσβαση και την επεξεργασία των επιμέρους κατηγοριών των προσωπικών δεδομένων που τηρεί και επεξεργάζεται το ταμείο.

-Η Επιθεώρηση Εργασίας μπορεί να έχει πρόσβαση στα στοιχεία που τηρεί ο ΟΑΕΔ;

Η Επιθεώρηση Εργασίας έχει αυτό το δικαίωμα από τον συστατικό της νόμο, ο οποίος είναι ειδικότερος σε σχέση με τον ν. 2472/1997 για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Συνεπώς για την άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων της δεν απαιτείται προηγούμενη άδεια της Αρχής ούτε προηγούμενη ενημέρωση των δικαιούχων. Κατά τα άλλα βεβαίως ισχύουν οι λοιπές γενικές αρχές για τη νόμιμη επεξεργασία και την ασφάλεια των δεδομένων των δικαιούχων. Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΟ NEWSNOWGR.COM
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ