2012-12-10 02:07:03
Ο Josef Ackermann ήταν αισιόδοξος. Καθώς η παγκόσμια χρηματοπιστωτική βιομηχανία παραπαίει, ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank... ξεκίνησε το 2009 με τόλμη δηλώνοντας ότι η τράπεζά του είχε πολλά κεφάλαια και θα επέστρεφε στην κερδοφορία το έτος αυτό.
Σε μια πρόσκληση των επενδυτών εκείνο το Φεβρουάριο, ο κ. Ackermann δήλωσε ότι θα παρέχει “όσο περισσότερη σαφήνεια μπορούσε σε όλες τις θέσεις” για να αντικρούσει την άποψη ότι οι τράπεζες, όπως η δική του είχαν “κρυφές απώλειες, και μια μέρα θα εμφανιστούν, και στη συνέχεια. . . θα χρειαστούμε περισσότερα κεφάλαια και ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε - να ζητήσουμε κεφάλαιο - είναι να δούμε τις κυβερνήσεις”.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας δημόσιων σχέσεων που διεξήχθη από την Deutsche, η τιμή της μετοχής της ανέκαμψε από € 16 τον Ιανουάριο σε € 39 στο τέλος του Απριλίου 2009, όταν ανέφερε κέρδη προ φόρων ύψους € 1,8 δισ. για το πρώτο τρίμηνο.
Όμως, τρεις πρώην υπάλληλοι της τράπεζας λένε ότι η επίδειξη δύναμης βασίστηκε σε μια μυθοπλασία. Σε μια σειρά από καταγγελίες στις αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές, δύο διαχειριστές κινδύνου και ένας έμπορος δήλωσαν στους αξιωματούχους ότι η Deutsche είχε κρυμμένα δισεκατομμύρια δολάρια των απωλειών.
“Με αυτόν τον τρόπο, η τράπεζα ήταν σε θέση να διατηρήσει προσεκτικά την κατασκευασμένη εικόνα της ότι διαχειριζόταν την κρίση καλύτερα από ό,τι οι ανταγωνιστές της, πολλοί από τους οποίους απαίτησαν κυβερνητικές διασώσεις και βίωσαν σημαντική επιδείνωση των τιμών των μετοχών τους,” αναφέρει ο Jordan Thomas, ένας πρώην δικηγόρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, ο οποίος εκπροσωπεί τον Eric Ben-Artzi, έναν από τους καταγγέλλοντες.
Επίσης, άγνωστη στο κοινό μέχρι τώρα είναι η βοήθεια - απολύτως ορθά – η οποία παρέχεται στην Deutsche από το δισεκατομμυριούχο επενδυτή Berkshire Hathaway του ομίλου Warren Buffett.
Σε καταγγελίες προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς που έγιναν το 2010-11, οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι η κύρια πηγή της διόγκωσης ήταν σε ένα χαρτοφυλάκιο $ 130 δισεκατομμυρίων ευρώ των συναλλαγών «εξαιρετικά ανώτερης μόχλευσης».
Το 2005, αυτές θεωρήθηκαν ως το επόμενο μεγάλο στοίχημα στον ταχέως εξελισσόμενο κόσμο των πιστωτικών παραγώγων. Είχαν σχεδιαστεί για να συμπεριφέρονται ως το ανώτερο τμήμα ενός τυπικού ενεχύρου δανειακής υποχρέωσης, όπου τα στοιχεία ενεργητικού, όπως υποθήκες ή συμβάσεις αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου συγκεντρώνονται για να δώσουν στους επενδυτές διαφορετικούς βαθμούς έκθεσης σε κίνδυνο.
Η Deutsche έγινε η μεγαλύτερη διαχειρίστρια σε αυτή την αγορά, στην οποία συμμετείχαν οι τράπεζες που αγοράζουν ασφάλιση για το ενδεχόμενο αθέτησης των υποχρεώσεων από μερικές από τις πιο ασφαλείς εταιρείες.
Σε συνεργασία με τη Deutsche, οι επενδυτές - πολλοί από τους οποίους ήταν καναδικά συνταξιοδοτικά ταμεία σε αναζήτηση αποδόσεων - πωλούσαν ασφάλιση στην τράπεζα, σημειώνοντας μια μικρή ποσότητα εξασφαλίσεων. Σε αντάλλαγμα, λάμβαναν μία ροή εσόδων από την Deutsche ως ασφάλιστρο. Σε μια τυπική συμφωνία με ονομαστική αξία $ 1 δις, οι επενδυτές θα δημοσίευαν μόνο τα 100 εκατομμύρια δολάρια ως εγγυήσεις – ένα κλάσμα του τί θα έπρεπε κανονικά να αναρτηθεί από έναν επενδυτή στη σύνταξη ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου.
Το μικρό ύψος των ασφαλειών δεν είχε καμία σημασία, δήλωσαν οι δημιουργοί του προϊόντος. Η πιθανότητα αρκετών ασφαλών εταιρειών, όπως η Dow Chemical ή η Walmart, να χρεοκοπήσουν όλες την ίδια στιγμή ήταν απειροελάχιστη. Ίσως να γινόταν σε έναν πυρηνικό πόλεμο. Η πιθανότητα για τους επενδυτές να χρειάζεται να πληρώνουν για την ασφάλιση εμφανίστηκε απίστευτα απομακρυσμένη. Η πιθανότητα της εξασφάλισης που χρησιμοποιείται ήταν ασήμαντη.
Έχοντας αγοράσει προστασία από τους καναδούς επενδυτές, η Deutsche βγήκε και πουλούσε προστασία σε άλλους επενδυτές στις ΗΠΑ μέσω του δείκτη αναφοράς πίστωσης που είναι γνωστός ως CDX. Θα κέρδιζε ένα spread μερικών μονάδων βάσης μεταξύ των δύο θέσεων, ίσως 0,03 %.
Αυτό δεν ακούγεται πολύ. Αλλά δεδομένου ότι συγκέντρωνε όλο και μεγαλύτερες θέσεις, τελικά αντιπροσωπεύει το 65 % του συνόλου των συναλλαγών εξαιρετικά ανώτερης μόχλευσης και έχει συσσωρεύσει ένα χαρτοφυλάκιο $ 130 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ονομαστική αξία. Κατά τη διάρκεια των επτά ετών ζωής των συναλλαγών, οι λίγες μονάδες βάσης ήταν αξίας περίπου $ 270 εκατ.
Υπήρχε ένα πρόβλημα, όμως, που οι επενδυτές είτε δεν προέβλεψαν ή δεν ενδιαφέρθηκαν για το πότε εξασφάλισαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια των κερδών εκ των προτέρων. Ένα σοβαρό οικονομικό σοκ, που απέχει λίγο της χρήσης πυρηνικών όπλων, και θα μπορούσε επίσης να παράγει καταστροφικά αποτελέσματα.
Το 2007, τα spreads διευρύνθηκαν, καθώς οι επενδυτές έγιναν νευρικοί για τις προοπτικές και τη ρευστότητα των εταιρειών που στέρεψαν. Αλλά τα spreads των εξαιρετικά ανώτερων τμημάτων των δομών παραγώγων, που αντιπροσωπεύουν το ασφαλέστερο τμήμα της κεφαλαιακής διάρθρωσης, δεν αυξήθηκαν απλώς κατά δύο ή τρεις φορές - εξερράγησαν . . .
Ένας ακαδημαϊκός καταλήγει
Ο κ. Ben-Artzi εντάχθηκε στην Deutsche το 2010, και μετά από τις χειρότερες εκφάνσεις της οικονομικής κρίσης. Ένας μαθηματικός με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, που είχε εργαστεί σε άλλες τράπεζες, όπως η Goldman Sachs, στο πιο προβληματικό τμήμα της μηχανής παραγώγων.
Προσέλκυσε την Deutsche εν μέρει επειδή η εργασία των κινδύνων μοντέλων ήταν σχεδόν ακαδημαϊκή, με μια καλύτερη ισορροπία εργασίας-προσωπικής ζωής από τη δουλειά του στη Goldman.
Ο κ. Ben-Artzi άρχισε να ενδιαφέρεται για τις συναλλαγές εξαιρετικά ανώτερης μόχλευσης και το πώς η Deutsche αντιπροσώπευε την «επιλογή χάσματος» – την πιθανότητα ότι η ασφάλεια του αντισυμβαλλομένου θα έπρεπε να εξαλειφθεί και οι επενδυτές θα το έβαζαν στα πόδια.
Προερχόμενος από την Goldman, όπου η τράπεζα είχε διαμορφώσει τον κίνδυνο αυτό, ο κ. Ben-Artzi πίστευε ότι αυτό το στοιχείο των συναλλαγών δεν ήταν καθόλου ασήμαντο. Με βάση το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε στην Goldman, υπολόγισε ότι θα μπορούσε να αξίζει όσο το 8 % της ονομαστικής αξίας των συναλλαγών κατά τη διάρκεια της κρίσης, ή $ 10,4 δισ. Όταν τα πιστωτικά περιθώρια επιδεινώθηκαν, ήξερε ότι οι τράπεζες δεν θα πρέπει να προτιμήσουν μόνο τη μέθοδο αποτίμησης (mark-to-market) των κερδών από την αύξηση της αξίας της προστασίας τους, αλλά και την επιλογή χάσματος: οι απώλειες mark-to-market συνδέονταν με τον αντισυμβαλλόμενο που το βάζει στα πόδια . . .
Για αρκετούς μήνες, ο κ. Ben-Artzi ρωτούσε τους συναδέλφους της Deutsche σχετικά με το πώς θα διαμόρφωναν την επιλογή χάσματος. Ισχυρίζεται ότι ειπώθηκε από τους ανωτέρους ότι η τράπεζα είχε έως ένα σημείο χρησιμοποιήσει ένα μοντέλο, αλλά διαπίστωσε ότι έφερνε "οικονομικά ανέφικτα" αποτελέσματα. Αντ 'αυτού, χρησιμοποιήθηκαν δύο άλλα μέτρα. Κατ 'αρχάς, ένα "κούρεμα" 15 % στην αξία των συναλλαγών, μια διαγραφή ύψους εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά που απείχε πολύ από τα δισεκατομμύρια που ο κ. Ben-Artzi υπολόγιζε ως άνοιγμα.
Πράγματι, σε μια εσωτερική παρουσίαση, το 2006, που αξιολογήθηκε από τους Financial Times, ένας οικονομοτεχνικός αναλυτής της Deutsche ανέφερε ότι “η παρούσα εξάρτηση από το [κούρεμα] δεν φαίνεται επαρκής για να φιλοξενήσει όλα τα πιθανά σενάρια σοκ των spreads”.
Το 2008, κατά τη διάρκεια της κρίσης, αντί να αυξήσει το κούρεμα, η τράπεζα το διέλυσε. Ο κίνδυνος χάσματος τώρα υποτίθεται ότι έπρεπε να καλύπτεται από το αποθεματικό. Οι καταγγέλλοντες λένε ότι το σύνολο των αποθεμάτων που κατείχε το γραφείο συσχέτισης πίστωσης ήταν μόλις $ 1 - 2 δισ. δολάρια, τα οποία υποτίθεται ότι θα κάλυπταν όλους τους κινδύνους, όχι μόνο την επιλογή χάσματος. Η Deutsche αρνήθηκε να πει πόσο μεγάλο ήταν το αποθεματικό της, αλλά ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με το θέμα λέει ότι ήταν επαρκές και η πιο κατάλληλη επιλογή για τις συνθήκες της αγοράς εκείνη την εποχή.
Στη συνέχεια, τον Οκτώβριο του 2008, η Deutsche επέλεξε άλλο δρόμο. Ένα πρόσωπο που γνωρίζει την κατάσταση αναγνωρίζει ότι από αυτό το σημείο μέχρι το τέλος του 2009, η Deutsche σταμάτησε κάθε προσπάθεια για μοντέλο, κούρεμα ή αποθεματικό για την επιλογή χάσματος, αλλά αναφέρει ότι η εταιρεία ανέλαβε δράση λόγω της διαταραχής της αγοράς κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Αυτό υπογράφηκε από την KPMG, τον εξωτερικό ελεγκτή, όπως δήλωσε το εν λόγω άτομο.
Εκείνη τη στιγμή, για να υπολογισθεί ο κίνδυνος χάσματος, η τράπεζα το αντιστάθμισε με την αγορά επιλογών “put” της S & P (σύμβαση προαίρεσης που δίδει στον κάτοχο το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να πουλήσει μια συγκεκριμένη ποσότητα του υποκείμενου τίτλου σε καθορισμένη τιμή εντός καθορισμένου χρόνου). Η ιδέα ήταν ότι αν η χρηματιστηριακή αγορά υποχωρούσε περαιτέρω, αναφέροντας ευρύτερη οικονομική πίεση, η αξία αυτών των επιλογών θα αυξανόταν, αντισταθμίζοντας τον αυξημένο κίνδυνο χάσματος.
Ένας από τους πρώην εργαζόμενους αναφέρει ότι η χρήση μετοχών για την αντιστάθμιση του πιστωτικού κινδύνου δεν είναι ιδανική. “Δεν είναι μια καλή αντιστάθμιση. Είναι δύο εντελώς διαφορετικές αγορές. Αλλά δεν έχει σημασία τι είδος κινδύνου τίθεται έναντι της επιλογής χάσματος, πρέπει και πάλι να διαχωρίσεις την αξία της επιλογής σωστά.”
Ο κ. Ben-Artzi λέει ότι δεν του είπαν όλες τις αλλαγές της Deutsche για την αποτίμηση κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης παρά τις επίμονες προσπάθειες του να τις κατανοήσει. Αναφέρει ότι οι ανησυχίες του απορρίφθηκαν από τους ανωτέρους στο Λονδίνο και είχε πει ότι το θέμα είχε αποφασιστεί «στην κορυφή της πυραμίδας» της τράπεζας.
Τον Νοέμβριο του 2011, αφού είπε ότι η Deutsche συνέχισε να αρνείται να εξηγήσει την αποτίμηση, απολύθηκε. Τρεις ημέρες νωρίτερα, είχε καταθέσει μια καταγγελία προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Κατέθεσε αργότερα μία ξεχωριστή καταγγελία – επικουρούμενη από το Πρόγραμμα Λογοδοσίας της κυβέρνησης, έναν μη-κερδοσκοπικό οργανισμό της Ουάσιγκτον που συμβουλεύει τους καταγγέλλοντες – που αντλείται από το γεγονός ότι η απόλυσή του αφορούσε επιβολή αντιποίνων.
Παρότι κοινοποίησε τις καταγγελίες του, ο κ. Ben-Artzi δεν συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν ο πρώτος που το έπραξε. Αλλά οι FT είχαν διαπιστώσει ότι δύο άλλοι πρώην εργαζόμενοι της Deutsche είχαν εγείρει τις ίδιες κατηγορίες με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Ο Matthew Simpson ήταν ήδη στην Deutsche για 10 χρόνια, όταν προήχθη σε ανώτερο ρόλο στο γραφείο συσχέτισης πίστωσης στη Νέα Υόρκη το 2008. Ο κ. Simpson, ο οποίος μέσω του δικηγόρου του αρνήθηκε να σχολιάσει, έθεσε τελικά μια σειρά από ανησυχίες σχετικά με τη δραστηριότητα του γραφείου εσωτερικά και, τελικά, στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η δική του ήταν μια πολύ μεγαλύτερη λίστα ανησυχιών σχετικά με κινητές αξίες και λογιστικές διαδικασίες, αλλά περιείχε και τις ανησυχίες επιλογής χάσματος που αργότερα έθεσε ο κ. Ben-Artzi.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι οι επενδυτές δεν είχαν απλά υποτιμήσει την επιλογή χάσματος, αλλά υποβάθμιζαν ενεργά την αξία των συναλλαγών τους. Σύμφωνα με την καταγγελία του κ. Simpson, η προστασία προς αγορά από επενδυτές, θα πρέπει να έχει μια τεχνητά υψηλή τιμή, ενώ στην προστασία προς πώληση θα πρέπει να δοθεί μια χαμηλότερη τιμή. Και τα δύο σημεία, είπε, διόγκωσαν τα προκαταβολικά κέρδη και τα μπόνους των επενδυτών. Η Deutsche αναφέρει ότι έχει ερευνήσει διεξοδικά τις καταγγελίες των οικονομικών ανακριβειών από τον κ. Ben-Artzi και τον κ. Simpson και τις βρήκε "εντελώς αβάσιμες".
Ο κ. Simpson υποστήριξε επίσης ότι αν η Deutsche είχε δεόντως λάβει υπόψη τις θέσεις της, θα είχε ποντάρει σε μια απώλεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στα βάθη της κρίσης και θα απαιτούσε την κυβερνητική υποστήριξη για να επιβιώσει.
Όταν η Deutsche ανέφερε κέρδη από την αρχή του 2009, η πρώτης βαθμίδας αναλογία του κεφαλαίου - το εύρος της ικανότητας των τραπεζών να απορροφήσουν απώλειες – ήταν περίπου 10 %, με € 32,3 δισ. της πρώτης βαθμίδας κεφαλαίου έναντι των € 316 δισ. των σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού. Αν το κεφάλαιο πρώτης βαθμίδας μειωνόταν κατά € 8 δισ., κάτω από το ανώτερο όριο των εκτιμήσεων των πρώην εργαζομένων, η αναλογία του θα έπεφτε κάτω από τα 8 σεντ που οι γερμανικές ρυθμιστικές αρχές ζητούσαν εκείνη την εποχή.
Ο κ. Simpson δεν ήξερε ότι υπήρχε άλλος καταγγέλλων του οποίου προηγήθηκαν οι προειδοποιήσεις. Αυτό το τρίτο άτομο, το οποίο ζήτησε ανωνυμία, είχε μια ακόμη ευρύτερη σειρά ισχυρισμών κατά της Deutsche. Όμως, όπως και οι δύο άνδρες που ακολούθησαν, κατήγγειλε τις παραβιάσεις της επιλογής χάσματος – και, όπως ο κ. Simpson, ισχυρίστηκε την εκτεταμένη υποβάθμιση . . .
«Τρελές αναντιστοιχίες»
Ακόμα και έξω από τη Deutsche, μερικοί εμπειρογνώμονες προτρέπουν τις τράπεζες να εξετάσουν τη μεταχείριση της επιλογής χάσματος εκείνη την εποχή. Ανάμεσά τους είναι ο Jon Gregory, ένας συνεργάτης της ‘Solum Υπηρεσίες παροχής οικονομικών συμβουλών’, ο οποίος δημοσίευσε μια προειδοποίηση της επιλογής χάσματος το 2008, όταν εργαζόταν στην Barclays, τη βρετανική τράπεζα. Αναφέρει ότι το να αγνοήσουν την επιλογή χάσματος ή τον υπολογισμό αυτού με ένα αποθεματικό, όπως έκανε η Deutsche, ήταν απαράδεκτο.
“Δεν μπορείς να το βαθμολογείς ως σα να ήταν το όλο θέμα χωρίς μόχλευση, όταν θα έπρεπε να αγοράσεις προστασία από έναν επενδυτή ο οποίος δίνει το πλήρες ποσό της ονομαστικής αξίας, ας πούμε $ 1 δισ.,” λέει τώρα. “Είναι μόχλευση. Δεν μου έχουν δώσει 1 δισ. δολάρια. Μου έχουν δώσει μόνο $ 100. Πρέπει να υπολογίσω τη διαφορά μεταξύ των δύο. Η διαφορά είναι η επιλογή χάσματος, και εγώ θα πρέπει να την αξιολογήσω με συνέπεια στην υποκείμενη σούπερ ανώτερη μερίδα.”
Το 2008, ο κ. Gregory ανησυχούσε για τις αποτιμήσεις σε όλη την αγορά και δεν ξεχώρισε μόνο τη συμπεριφορά της Deutsche. Όμως, δύο άλλες τράπεζες με μεγάλη μόχλευση σούπερ ανώτερων θέσεων δήλωσαν στους FT ότι διαμόρφωσαν την επιλογή χάσματος. Και αν οι άλλοι δε μοντελοποίησαν τις συναλλαγές, καμία άλλη τράπεζα δεν υπόκειται σε πιθανές ζημίες τόσο μεγάλες όσο της Deutsche. Ούτε έχουν προκύψει εκεί τόσο ευρείες κατηγορίες υποβάθμισης έναντι οποιασδήποτε άλλης τράπεζας.
“Οι αποτιμήσεις και η χρηματοοικονομική πληροφόρηση ήταν ορθή, όπως αποδεικνύεται από την μετέπειτα ομαλή πώληση μας των θέσεων αυτών,” λέει η Deutsche.
Ορισμένες τράπεζες μοιράζονταν το πρόβλημα, παρ’ όλα αυτά: υπήρχε αναντιστοιχία στις αρχικές συναλλαγές και τις συναλλαγές συμψηφισμού. Η Deutsche αγόραζε προστασία για μια προσαρμοσμένη σειρά από εταιρείες, οι οποίες περιελάμβαναν ποικίλα ονόματα από όλο τον κόσμο. Ήταν τότε που πωλούσαν προστασία σε μια σειρά από εταιρείες του δείκτη CDX μόνο για τις εταιρείες των ΗΠΑ. Αυτή ήταν η ίδια σειρά δεικτών που η JPMorgan Chase χρησιμοποίησε στις διαβόητες συναλλαγές της "London Whale", οι οποίες φέτος έφτασαν μέχρι και στα 6 δισ. δολάρια σε απώλειες. Ήταν μια ατελής αντιστάθμιση. Τα πιστωτικά spreads σε ένα χαρτοφυλάκιο θα μπορούσαν να επιδεινωθούν, ενώ το άλλο χαρτοφυλάκιο θα μπορούσε να βελτιωθεί.
«Τώρα έχετε μια τεράστια αναντιστοιχία ονομάτων», λέει ένας από τους τρεις πρώην υπαλλήλους. "Επειδή αυτό για το οποίο αγοράσατε προστασία δεν αξίζει πραγματικά πάρα πολύ και αυτό για το οποίο πωλήσατε προστασία μπορεί να είχε τη Washington Mutual μέσα [την τράπεζα των ΗΠΑ που απέτυχε το 2008] ή άλλα πολύ τοξικά ονόματα. Είχατε αυτές τις πολύ τρελές αναντιστοιχίες».
Προσθετικά στον κίνδυνο, πολλοί από τους αντισυμβαλλόμενους ήταν Καναδοί – που σημαίνει ότι η προστασία που αγόρασε η Deutsche είχε τιμολογηθεί σε δολάρια Καναδά. Όμως, η προστασία που πωλήθηκε για να αντισταθμίσει τις συναλλαγές είχε τιμολογηθεί σε δολάρια ΗΠΑ. Εάν τα νομίσματα μεγάλωναν την ισοτιμία, οι απώλειες θα μπορούσαν να οξυνθούν.
Στην αρχή η Deutsche τιμολόγησε αυτόν τον κίνδυνο μεταβολών των συναλλαγματικών ισοτιμιών συνυφασμένο με τον πιστωτικό κίνδυνο – γνωστό ως «κίνδυνο quanto» – στο μηδέν, όπως ισχυρίστηκαν δύο από τους πρώην εργαζόμενους. Ισχυρίζονται ότι αυτό από μόνο του θα έπρεπε να προσθέσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στις mark-to-market απώλειες της Deutsche.
Ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με το θέμα αυτό το αρνείται, και λέει ότι η τράπεζα είχε δημιουργήσει ένα αποθεματικό για την αντιμετώπιση του κινδύνου quanto. Αλλά με την αστάθεια της αγοράς κατά τη διάρκεια της κρίσης, η τράπεζα συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να κάνει περισσότερα. Τελικά, η Deutsche κατέληξε σε ένα σωτήρα που είχε βοηθήσει πολλούς οργανισμούς κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης: τον κ. Buffett. Ενώ η υποστήριξή του στη Goldman και τη Bank of America είχε ανακοινωθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης, η παρέμβαση του στη Deutsche δεν είχε γίνει ευρέως γνωστή μέχρι τώρα.
Η Berkshire κατέγραψε ασφάλιση για τον κίνδυνο quanto για την Deutsche με κόστος $ 75 εκ. το 2009. Η Deutsche τότε το θεώρησε αυτό ως πλήρη προστασία για τον κίνδυνο. Όμως, η σύμβαση για την έγκριση των συναλλαγών, αξιολογημένη από τους FT, θέτει ως ανώτατα όρια πληρωμής σε περίπτωση ζημιών τα 3 δισ. δολάρια, ενώ η Deutsche ισχυριζόταν προστασία για δεκάδες δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για άλλη μια φορά, οι πρώην εργαζόμενοι ισχυρίζονται, ότι η τράπεζα το υπολόγιζε σαν να είχε ασφαλιστεί η ίδια πλήρως έναντι απώλειας, ενώ στην πραγματικότητα η ίδια είχε ασφαλιστεί έναντι μόνο ενός μικρού τμήματος.
Ένα πρόσωπο που γνωρίζει την κατάσταση λέει ότι οι εξωτερικοί ελεγκτές ενέκριναν τη μεταχείριση. Η Berkshire Hathaway δεν απάντησε στο αίτημα για σχόλιο . . .
Διδάγματα
Μέσα στην αναταραχή, ένα μεγάλο γεγονός βοηθούσε τη Deutsche. Στις πιο σκοτεινές ημέρες του 2008, είχε συνεργασία με άλλες τράπεζες και Καναδούς αντισυμβαλλομένους για να αποτρέψουν μια κατάρρευση στις μοχλευμένες εξαιρετικά ανώτερες συναλλαγές, έναν κίνδυνο που ενισχύθηκε εν μέρει από το πάγωμα του μηχανισμού χρηματοδότησης των Καναδών - τίτλοι που προέρχονταν από την αγορά εμπορικών χρεογράφων. Τελικά, κατέληξαν σε συμφωνία που έγινε γνωστή ως συμφωνία του Μόντρεαλ, που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2009, με τις δύο πλευρές να προσθέτουν περισσότερα περιουσιακά στοιχεία στο μίγμα για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα των ζημιών.
Η Deutsche είχε αποδώσει μεγάλη σημασία σε αυτή τη συμφωνία. Ακόμη και πριν αποφασιστεί, η τράπεζα υπολόγιζε τις θέσεις της ως σαν η αναδιάρθρωση να είχε ήδη συμβεί και ο κίνδυνος χάσματος να είχε μειωθεί. Ένα πρόσωπο που γνωρίζει την κατάσταση είπε ότι η μεταχείριση ήταν κατάλληλη, δεδομένου ότι οι διαπραγματεύσεις ήταν προχωρημένες.
Όμως, παρά τη συμφωνία, σε ένα εσωτερικό έγγραφο από το Μάιο του 2009 που αξιολογήθηκε από τους FT, η Deutsche προσδιόριζε ακόμη τις ώριμες χρηματοοικονομικές μοχλεύσεις ως «το μεγαλύτερο κίνδυνο στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών». "Η ποιότητα των πρόσθετων εξασφαλίσεων δημοσιεύτηκε αφού η αναδιάρθρωση έγινε αμφίβολη," προειδοποίησε το ίδιο έγγραφο.
Το αργότερο το 2012, πολλές από τις συναλλαγές θα έχουν λήξει ή θα έχουν αναστραφεί. Με τις πιστωτικές αγορές και πάλι σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, τα παιδιαρίσματα της Deutsche με εξωτικά παράγωγα δεν είναι πλέον απειλητικά. Ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με το θέμα αναφέρει ότι για όλη τη θύελλα σχετικά με τον κίνδυνο χάσματος, σε καμία περίπτωση δεν τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια.
Αλλά οι τρεις πρώην υπάλληλοι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ανέφεραν ότι το αποτέλεσμα αυτό δεν σημαίνει ότι οι καταγγελίες θα πρέπει να ξεχαστούν. “Αν η Lehman Brothers δεν έπρεπε να προσημειώσει τα βιβλία της για έξι μήνες, μπορεί να εξακολουθούσε να λειτουργεί κανονικά,” δήλωσε ένας εκ των υπαλλήλων. “ Και αν η Deutsche είχε προσημειώσει τα βιβλία της θα μπορούσε να είναι στην ίδια θέση με τη Lehman τώρα.”
Tromaktiko
Σε μια πρόσκληση των επενδυτών εκείνο το Φεβρουάριο, ο κ. Ackermann δήλωσε ότι θα παρέχει “όσο περισσότερη σαφήνεια μπορούσε σε όλες τις θέσεις” για να αντικρούσει την άποψη ότι οι τράπεζες, όπως η δική του είχαν “κρυφές απώλειες, και μια μέρα θα εμφανιστούν, και στη συνέχεια. . . θα χρειαστούμε περισσότερα κεφάλαια και ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε - να ζητήσουμε κεφάλαιο - είναι να δούμε τις κυβερνήσεις”.
Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας δημόσιων σχέσεων που διεξήχθη από την Deutsche, η τιμή της μετοχής της ανέκαμψε από € 16 τον Ιανουάριο σε € 39 στο τέλος του Απριλίου 2009, όταν ανέφερε κέρδη προ φόρων ύψους € 1,8 δισ. για το πρώτο τρίμηνο.
Όμως, τρεις πρώην υπάλληλοι της τράπεζας λένε ότι η επίδειξη δύναμης βασίστηκε σε μια μυθοπλασία. Σε μια σειρά από καταγγελίες στις αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές, δύο διαχειριστές κινδύνου και ένας έμπορος δήλωσαν στους αξιωματούχους ότι η Deutsche είχε κρυμμένα δισεκατομμύρια δολάρια των απωλειών.
“Με αυτόν τον τρόπο, η τράπεζα ήταν σε θέση να διατηρήσει προσεκτικά την κατασκευασμένη εικόνα της ότι διαχειριζόταν την κρίση καλύτερα από ό,τι οι ανταγωνιστές της, πολλοί από τους οποίους απαίτησαν κυβερνητικές διασώσεις και βίωσαν σημαντική επιδείνωση των τιμών των μετοχών τους,” αναφέρει ο Jordan Thomas, ένας πρώην δικηγόρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ, ο οποίος εκπροσωπεί τον Eric Ben-Artzi, έναν από τους καταγγέλλοντες.
Επίσης, άγνωστη στο κοινό μέχρι τώρα είναι η βοήθεια - απολύτως ορθά – η οποία παρέχεται στην Deutsche από το δισεκατομμυριούχο επενδυτή Berkshire Hathaway του ομίλου Warren Buffett.
Σε καταγγελίες προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς που έγιναν το 2010-11, οι εργαζόμενοι υποστηρίζουν ότι η κύρια πηγή της διόγκωσης ήταν σε ένα χαρτοφυλάκιο $ 130 δισεκατομμυρίων ευρώ των συναλλαγών «εξαιρετικά ανώτερης μόχλευσης».
Το 2005, αυτές θεωρήθηκαν ως το επόμενο μεγάλο στοίχημα στον ταχέως εξελισσόμενο κόσμο των πιστωτικών παραγώγων. Είχαν σχεδιαστεί για να συμπεριφέρονται ως το ανώτερο τμήμα ενός τυπικού ενεχύρου δανειακής υποχρέωσης, όπου τα στοιχεία ενεργητικού, όπως υποθήκες ή συμβάσεις αντιστάθμισης πιστωτικού κινδύνου συγκεντρώνονται για να δώσουν στους επενδυτές διαφορετικούς βαθμούς έκθεσης σε κίνδυνο.
Η Deutsche έγινε η μεγαλύτερη διαχειρίστρια σε αυτή την αγορά, στην οποία συμμετείχαν οι τράπεζες που αγοράζουν ασφάλιση για το ενδεχόμενο αθέτησης των υποχρεώσεων από μερικές από τις πιο ασφαλείς εταιρείες.
Σε συνεργασία με τη Deutsche, οι επενδυτές - πολλοί από τους οποίους ήταν καναδικά συνταξιοδοτικά ταμεία σε αναζήτηση αποδόσεων - πωλούσαν ασφάλιση στην τράπεζα, σημειώνοντας μια μικρή ποσότητα εξασφαλίσεων. Σε αντάλλαγμα, λάμβαναν μία ροή εσόδων από την Deutsche ως ασφάλιστρο. Σε μια τυπική συμφωνία με ονομαστική αξία $ 1 δις, οι επενδυτές θα δημοσίευαν μόνο τα 100 εκατομμύρια δολάρια ως εγγυήσεις – ένα κλάσμα του τί θα έπρεπε κανονικά να αναρτηθεί από έναν επενδυτή στη σύνταξη ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου.
Το μικρό ύψος των ασφαλειών δεν είχε καμία σημασία, δήλωσαν οι δημιουργοί του προϊόντος. Η πιθανότητα αρκετών ασφαλών εταιρειών, όπως η Dow Chemical ή η Walmart, να χρεοκοπήσουν όλες την ίδια στιγμή ήταν απειροελάχιστη. Ίσως να γινόταν σε έναν πυρηνικό πόλεμο. Η πιθανότητα για τους επενδυτές να χρειάζεται να πληρώνουν για την ασφάλιση εμφανίστηκε απίστευτα απομακρυσμένη. Η πιθανότητα της εξασφάλισης που χρησιμοποιείται ήταν ασήμαντη.
Έχοντας αγοράσει προστασία από τους καναδούς επενδυτές, η Deutsche βγήκε και πουλούσε προστασία σε άλλους επενδυτές στις ΗΠΑ μέσω του δείκτη αναφοράς πίστωσης που είναι γνωστός ως CDX. Θα κέρδιζε ένα spread μερικών μονάδων βάσης μεταξύ των δύο θέσεων, ίσως 0,03 %.
Αυτό δεν ακούγεται πολύ. Αλλά δεδομένου ότι συγκέντρωνε όλο και μεγαλύτερες θέσεις, τελικά αντιπροσωπεύει το 65 % του συνόλου των συναλλαγών εξαιρετικά ανώτερης μόχλευσης και έχει συσσωρεύσει ένα χαρτοφυλάκιο $ 130 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ονομαστική αξία. Κατά τη διάρκεια των επτά ετών ζωής των συναλλαγών, οι λίγες μονάδες βάσης ήταν αξίας περίπου $ 270 εκατ.
Υπήρχε ένα πρόβλημα, όμως, που οι επενδυτές είτε δεν προέβλεψαν ή δεν ενδιαφέρθηκαν για το πότε εξασφάλισαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια των κερδών εκ των προτέρων. Ένα σοβαρό οικονομικό σοκ, που απέχει λίγο της χρήσης πυρηνικών όπλων, και θα μπορούσε επίσης να παράγει καταστροφικά αποτελέσματα.
Το 2007, τα spreads διευρύνθηκαν, καθώς οι επενδυτές έγιναν νευρικοί για τις προοπτικές και τη ρευστότητα των εταιρειών που στέρεψαν. Αλλά τα spreads των εξαιρετικά ανώτερων τμημάτων των δομών παραγώγων, που αντιπροσωπεύουν το ασφαλέστερο τμήμα της κεφαλαιακής διάρθρωσης, δεν αυξήθηκαν απλώς κατά δύο ή τρεις φορές - εξερράγησαν . . .
Ένας ακαδημαϊκός καταλήγει
Ο κ. Ben-Artzi εντάχθηκε στην Deutsche το 2010, και μετά από τις χειρότερες εκφάνσεις της οικονομικής κρίσης. Ένας μαθηματικός με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, που είχε εργαστεί σε άλλες τράπεζες, όπως η Goldman Sachs, στο πιο προβληματικό τμήμα της μηχανής παραγώγων.
Προσέλκυσε την Deutsche εν μέρει επειδή η εργασία των κινδύνων μοντέλων ήταν σχεδόν ακαδημαϊκή, με μια καλύτερη ισορροπία εργασίας-προσωπικής ζωής από τη δουλειά του στη Goldman.
Ο κ. Ben-Artzi άρχισε να ενδιαφέρεται για τις συναλλαγές εξαιρετικά ανώτερης μόχλευσης και το πώς η Deutsche αντιπροσώπευε την «επιλογή χάσματος» – την πιθανότητα ότι η ασφάλεια του αντισυμβαλλομένου θα έπρεπε να εξαλειφθεί και οι επενδυτές θα το έβαζαν στα πόδια.
Προερχόμενος από την Goldman, όπου η τράπεζα είχε διαμορφώσει τον κίνδυνο αυτό, ο κ. Ben-Artzi πίστευε ότι αυτό το στοιχείο των συναλλαγών δεν ήταν καθόλου ασήμαντο. Με βάση το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε στην Goldman, υπολόγισε ότι θα μπορούσε να αξίζει όσο το 8 % της ονομαστικής αξίας των συναλλαγών κατά τη διάρκεια της κρίσης, ή $ 10,4 δισ. Όταν τα πιστωτικά περιθώρια επιδεινώθηκαν, ήξερε ότι οι τράπεζες δεν θα πρέπει να προτιμήσουν μόνο τη μέθοδο αποτίμησης (mark-to-market) των κερδών από την αύξηση της αξίας της προστασίας τους, αλλά και την επιλογή χάσματος: οι απώλειες mark-to-market συνδέονταν με τον αντισυμβαλλόμενο που το βάζει στα πόδια . . .
Για αρκετούς μήνες, ο κ. Ben-Artzi ρωτούσε τους συναδέλφους της Deutsche σχετικά με το πώς θα διαμόρφωναν την επιλογή χάσματος. Ισχυρίζεται ότι ειπώθηκε από τους ανωτέρους ότι η τράπεζα είχε έως ένα σημείο χρησιμοποιήσει ένα μοντέλο, αλλά διαπίστωσε ότι έφερνε "οικονομικά ανέφικτα" αποτελέσματα. Αντ 'αυτού, χρησιμοποιήθηκαν δύο άλλα μέτρα. Κατ 'αρχάς, ένα "κούρεμα" 15 % στην αξία των συναλλαγών, μια διαγραφή ύψους εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά που απείχε πολύ από τα δισεκατομμύρια που ο κ. Ben-Artzi υπολόγιζε ως άνοιγμα.
Πράγματι, σε μια εσωτερική παρουσίαση, το 2006, που αξιολογήθηκε από τους Financial Times, ένας οικονομοτεχνικός αναλυτής της Deutsche ανέφερε ότι “η παρούσα εξάρτηση από το [κούρεμα] δεν φαίνεται επαρκής για να φιλοξενήσει όλα τα πιθανά σενάρια σοκ των spreads”.
Το 2008, κατά τη διάρκεια της κρίσης, αντί να αυξήσει το κούρεμα, η τράπεζα το διέλυσε. Ο κίνδυνος χάσματος τώρα υποτίθεται ότι έπρεπε να καλύπτεται από το αποθεματικό. Οι καταγγέλλοντες λένε ότι το σύνολο των αποθεμάτων που κατείχε το γραφείο συσχέτισης πίστωσης ήταν μόλις $ 1 - 2 δισ. δολάρια, τα οποία υποτίθεται ότι θα κάλυπταν όλους τους κινδύνους, όχι μόνο την επιλογή χάσματος. Η Deutsche αρνήθηκε να πει πόσο μεγάλο ήταν το αποθεματικό της, αλλά ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με το θέμα λέει ότι ήταν επαρκές και η πιο κατάλληλη επιλογή για τις συνθήκες της αγοράς εκείνη την εποχή.
Στη συνέχεια, τον Οκτώβριο του 2008, η Deutsche επέλεξε άλλο δρόμο. Ένα πρόσωπο που γνωρίζει την κατάσταση αναγνωρίζει ότι από αυτό το σημείο μέχρι το τέλος του 2009, η Deutsche σταμάτησε κάθε προσπάθεια για μοντέλο, κούρεμα ή αποθεματικό για την επιλογή χάσματος, αλλά αναφέρει ότι η εταιρεία ανέλαβε δράση λόγω της διαταραχής της αγοράς κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Αυτό υπογράφηκε από την KPMG, τον εξωτερικό ελεγκτή, όπως δήλωσε το εν λόγω άτομο.
Εκείνη τη στιγμή, για να υπολογισθεί ο κίνδυνος χάσματος, η τράπεζα το αντιστάθμισε με την αγορά επιλογών “put” της S & P (σύμβαση προαίρεσης που δίδει στον κάτοχο το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση, να πουλήσει μια συγκεκριμένη ποσότητα του υποκείμενου τίτλου σε καθορισμένη τιμή εντός καθορισμένου χρόνου). Η ιδέα ήταν ότι αν η χρηματιστηριακή αγορά υποχωρούσε περαιτέρω, αναφέροντας ευρύτερη οικονομική πίεση, η αξία αυτών των επιλογών θα αυξανόταν, αντισταθμίζοντας τον αυξημένο κίνδυνο χάσματος.
Ένας από τους πρώην εργαζόμενους αναφέρει ότι η χρήση μετοχών για την αντιστάθμιση του πιστωτικού κινδύνου δεν είναι ιδανική. “Δεν είναι μια καλή αντιστάθμιση. Είναι δύο εντελώς διαφορετικές αγορές. Αλλά δεν έχει σημασία τι είδος κινδύνου τίθεται έναντι της επιλογής χάσματος, πρέπει και πάλι να διαχωρίσεις την αξία της επιλογής σωστά.”
Ο κ. Ben-Artzi λέει ότι δεν του είπαν όλες τις αλλαγές της Deutsche για την αποτίμηση κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης παρά τις επίμονες προσπάθειες του να τις κατανοήσει. Αναφέρει ότι οι ανησυχίες του απορρίφθηκαν από τους ανωτέρους στο Λονδίνο και είχε πει ότι το θέμα είχε αποφασιστεί «στην κορυφή της πυραμίδας» της τράπεζας.
Τον Νοέμβριο του 2011, αφού είπε ότι η Deutsche συνέχισε να αρνείται να εξηγήσει την αποτίμηση, απολύθηκε. Τρεις ημέρες νωρίτερα, είχε καταθέσει μια καταγγελία προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Κατέθεσε αργότερα μία ξεχωριστή καταγγελία – επικουρούμενη από το Πρόγραμμα Λογοδοσίας της κυβέρνησης, έναν μη-κερδοσκοπικό οργανισμό της Ουάσιγκτον που συμβουλεύει τους καταγγέλλοντες – που αντλείται από το γεγονός ότι η απόλυσή του αφορούσε επιβολή αντιποίνων.
Παρότι κοινοποίησε τις καταγγελίες του, ο κ. Ben-Artzi δεν συνειδητοποίησε ότι δεν ήταν ο πρώτος που το έπραξε. Αλλά οι FT είχαν διαπιστώσει ότι δύο άλλοι πρώην εργαζόμενοι της Deutsche είχαν εγείρει τις ίδιες κατηγορίες με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
Ο Matthew Simpson ήταν ήδη στην Deutsche για 10 χρόνια, όταν προήχθη σε ανώτερο ρόλο στο γραφείο συσχέτισης πίστωσης στη Νέα Υόρκη το 2008. Ο κ. Simpson, ο οποίος μέσω του δικηγόρου του αρνήθηκε να σχολιάσει, έθεσε τελικά μια σειρά από ανησυχίες σχετικά με τη δραστηριότητα του γραφείου εσωτερικά και, τελικά, στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η δική του ήταν μια πολύ μεγαλύτερη λίστα ανησυχιών σχετικά με κινητές αξίες και λογιστικές διαδικασίες, αλλά περιείχε και τις ανησυχίες επιλογής χάσματος που αργότερα έθεσε ο κ. Ben-Artzi.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι οι επενδυτές δεν είχαν απλά υποτιμήσει την επιλογή χάσματος, αλλά υποβάθμιζαν ενεργά την αξία των συναλλαγών τους. Σύμφωνα με την καταγγελία του κ. Simpson, η προστασία προς αγορά από επενδυτές, θα πρέπει να έχει μια τεχνητά υψηλή τιμή, ενώ στην προστασία προς πώληση θα πρέπει να δοθεί μια χαμηλότερη τιμή. Και τα δύο σημεία, είπε, διόγκωσαν τα προκαταβολικά κέρδη και τα μπόνους των επενδυτών. Η Deutsche αναφέρει ότι έχει ερευνήσει διεξοδικά τις καταγγελίες των οικονομικών ανακριβειών από τον κ. Ben-Artzi και τον κ. Simpson και τις βρήκε "εντελώς αβάσιμες".
Ο κ. Simpson υποστήριξε επίσης ότι αν η Deutsche είχε δεόντως λάβει υπόψη τις θέσεις της, θα είχε ποντάρει σε μια απώλεια πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στα βάθη της κρίσης και θα απαιτούσε την κυβερνητική υποστήριξη για να επιβιώσει.
Όταν η Deutsche ανέφερε κέρδη από την αρχή του 2009, η πρώτης βαθμίδας αναλογία του κεφαλαίου - το εύρος της ικανότητας των τραπεζών να απορροφήσουν απώλειες – ήταν περίπου 10 %, με € 32,3 δισ. της πρώτης βαθμίδας κεφαλαίου έναντι των € 316 δισ. των σταθμισμένων στοιχείων ενεργητικού. Αν το κεφάλαιο πρώτης βαθμίδας μειωνόταν κατά € 8 δισ., κάτω από το ανώτερο όριο των εκτιμήσεων των πρώην εργαζομένων, η αναλογία του θα έπεφτε κάτω από τα 8 σεντ που οι γερμανικές ρυθμιστικές αρχές ζητούσαν εκείνη την εποχή.
Ο κ. Simpson δεν ήξερε ότι υπήρχε άλλος καταγγέλλων του οποίου προηγήθηκαν οι προειδοποιήσεις. Αυτό το τρίτο άτομο, το οποίο ζήτησε ανωνυμία, είχε μια ακόμη ευρύτερη σειρά ισχυρισμών κατά της Deutsche. Όμως, όπως και οι δύο άνδρες που ακολούθησαν, κατήγγειλε τις παραβιάσεις της επιλογής χάσματος – και, όπως ο κ. Simpson, ισχυρίστηκε την εκτεταμένη υποβάθμιση . . .
«Τρελές αναντιστοιχίες»
Ακόμα και έξω από τη Deutsche, μερικοί εμπειρογνώμονες προτρέπουν τις τράπεζες να εξετάσουν τη μεταχείριση της επιλογής χάσματος εκείνη την εποχή. Ανάμεσά τους είναι ο Jon Gregory, ένας συνεργάτης της ‘Solum Υπηρεσίες παροχής οικονομικών συμβουλών’, ο οποίος δημοσίευσε μια προειδοποίηση της επιλογής χάσματος το 2008, όταν εργαζόταν στην Barclays, τη βρετανική τράπεζα. Αναφέρει ότι το να αγνοήσουν την επιλογή χάσματος ή τον υπολογισμό αυτού με ένα αποθεματικό, όπως έκανε η Deutsche, ήταν απαράδεκτο.
“Δεν μπορείς να το βαθμολογείς ως σα να ήταν το όλο θέμα χωρίς μόχλευση, όταν θα έπρεπε να αγοράσεις προστασία από έναν επενδυτή ο οποίος δίνει το πλήρες ποσό της ονομαστικής αξίας, ας πούμε $ 1 δισ.,” λέει τώρα. “Είναι μόχλευση. Δεν μου έχουν δώσει 1 δισ. δολάρια. Μου έχουν δώσει μόνο $ 100. Πρέπει να υπολογίσω τη διαφορά μεταξύ των δύο. Η διαφορά είναι η επιλογή χάσματος, και εγώ θα πρέπει να την αξιολογήσω με συνέπεια στην υποκείμενη σούπερ ανώτερη μερίδα.”
Το 2008, ο κ. Gregory ανησυχούσε για τις αποτιμήσεις σε όλη την αγορά και δεν ξεχώρισε μόνο τη συμπεριφορά της Deutsche. Όμως, δύο άλλες τράπεζες με μεγάλη μόχλευση σούπερ ανώτερων θέσεων δήλωσαν στους FT ότι διαμόρφωσαν την επιλογή χάσματος. Και αν οι άλλοι δε μοντελοποίησαν τις συναλλαγές, καμία άλλη τράπεζα δεν υπόκειται σε πιθανές ζημίες τόσο μεγάλες όσο της Deutsche. Ούτε έχουν προκύψει εκεί τόσο ευρείες κατηγορίες υποβάθμισης έναντι οποιασδήποτε άλλης τράπεζας.
“Οι αποτιμήσεις και η χρηματοοικονομική πληροφόρηση ήταν ορθή, όπως αποδεικνύεται από την μετέπειτα ομαλή πώληση μας των θέσεων αυτών,” λέει η Deutsche.
Ορισμένες τράπεζες μοιράζονταν το πρόβλημα, παρ’ όλα αυτά: υπήρχε αναντιστοιχία στις αρχικές συναλλαγές και τις συναλλαγές συμψηφισμού. Η Deutsche αγόραζε προστασία για μια προσαρμοσμένη σειρά από εταιρείες, οι οποίες περιελάμβαναν ποικίλα ονόματα από όλο τον κόσμο. Ήταν τότε που πωλούσαν προστασία σε μια σειρά από εταιρείες του δείκτη CDX μόνο για τις εταιρείες των ΗΠΑ. Αυτή ήταν η ίδια σειρά δεικτών που η JPMorgan Chase χρησιμοποίησε στις διαβόητες συναλλαγές της "London Whale", οι οποίες φέτος έφτασαν μέχρι και στα 6 δισ. δολάρια σε απώλειες. Ήταν μια ατελής αντιστάθμιση. Τα πιστωτικά spreads σε ένα χαρτοφυλάκιο θα μπορούσαν να επιδεινωθούν, ενώ το άλλο χαρτοφυλάκιο θα μπορούσε να βελτιωθεί.
«Τώρα έχετε μια τεράστια αναντιστοιχία ονομάτων», λέει ένας από τους τρεις πρώην υπαλλήλους. "Επειδή αυτό για το οποίο αγοράσατε προστασία δεν αξίζει πραγματικά πάρα πολύ και αυτό για το οποίο πωλήσατε προστασία μπορεί να είχε τη Washington Mutual μέσα [την τράπεζα των ΗΠΑ που απέτυχε το 2008] ή άλλα πολύ τοξικά ονόματα. Είχατε αυτές τις πολύ τρελές αναντιστοιχίες».
Προσθετικά στον κίνδυνο, πολλοί από τους αντισυμβαλλόμενους ήταν Καναδοί – που σημαίνει ότι η προστασία που αγόρασε η Deutsche είχε τιμολογηθεί σε δολάρια Καναδά. Όμως, η προστασία που πωλήθηκε για να αντισταθμίσει τις συναλλαγές είχε τιμολογηθεί σε δολάρια ΗΠΑ. Εάν τα νομίσματα μεγάλωναν την ισοτιμία, οι απώλειες θα μπορούσαν να οξυνθούν.
Στην αρχή η Deutsche τιμολόγησε αυτόν τον κίνδυνο μεταβολών των συναλλαγματικών ισοτιμιών συνυφασμένο με τον πιστωτικό κίνδυνο – γνωστό ως «κίνδυνο quanto» – στο μηδέν, όπως ισχυρίστηκαν δύο από τους πρώην εργαζόμενους. Ισχυρίζονται ότι αυτό από μόνο του θα έπρεπε να προσθέσει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στις mark-to-market απώλειες της Deutsche.
Ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με το θέμα αυτό το αρνείται, και λέει ότι η τράπεζα είχε δημιουργήσει ένα αποθεματικό για την αντιμετώπιση του κινδύνου quanto. Αλλά με την αστάθεια της αγοράς κατά τη διάρκεια της κρίσης, η τράπεζα συνειδητοποίησε ότι έπρεπε να κάνει περισσότερα. Τελικά, η Deutsche κατέληξε σε ένα σωτήρα που είχε βοηθήσει πολλούς οργανισμούς κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης: τον κ. Buffett. Ενώ η υποστήριξή του στη Goldman και τη Bank of America είχε ανακοινωθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης, η παρέμβαση του στη Deutsche δεν είχε γίνει ευρέως γνωστή μέχρι τώρα.
Η Berkshire κατέγραψε ασφάλιση για τον κίνδυνο quanto για την Deutsche με κόστος $ 75 εκ. το 2009. Η Deutsche τότε το θεώρησε αυτό ως πλήρη προστασία για τον κίνδυνο. Όμως, η σύμβαση για την έγκριση των συναλλαγών, αξιολογημένη από τους FT, θέτει ως ανώτατα όρια πληρωμής σε περίπτωση ζημιών τα 3 δισ. δολάρια, ενώ η Deutsche ισχυριζόταν προστασία για δεκάδες δισεκατομμυρίων δολαρίων. Για άλλη μια φορά, οι πρώην εργαζόμενοι ισχυρίζονται, ότι η τράπεζα το υπολόγιζε σαν να είχε ασφαλιστεί η ίδια πλήρως έναντι απώλειας, ενώ στην πραγματικότητα η ίδια είχε ασφαλιστεί έναντι μόνο ενός μικρού τμήματος.
Ένα πρόσωπο που γνωρίζει την κατάσταση λέει ότι οι εξωτερικοί ελεγκτές ενέκριναν τη μεταχείριση. Η Berkshire Hathaway δεν απάντησε στο αίτημα για σχόλιο . . .
Διδάγματα
Μέσα στην αναταραχή, ένα μεγάλο γεγονός βοηθούσε τη Deutsche. Στις πιο σκοτεινές ημέρες του 2008, είχε συνεργασία με άλλες τράπεζες και Καναδούς αντισυμβαλλομένους για να αποτρέψουν μια κατάρρευση στις μοχλευμένες εξαιρετικά ανώτερες συναλλαγές, έναν κίνδυνο που ενισχύθηκε εν μέρει από το πάγωμα του μηχανισμού χρηματοδότησης των Καναδών - τίτλοι που προέρχονταν από την αγορά εμπορικών χρεογράφων. Τελικά, κατέληξαν σε συμφωνία που έγινε γνωστή ως συμφωνία του Μόντρεαλ, που ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2009, με τις δύο πλευρές να προσθέτουν περισσότερα περιουσιακά στοιχεία στο μίγμα για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα των ζημιών.
Η Deutsche είχε αποδώσει μεγάλη σημασία σε αυτή τη συμφωνία. Ακόμη και πριν αποφασιστεί, η τράπεζα υπολόγιζε τις θέσεις της ως σαν η αναδιάρθρωση να είχε ήδη συμβεί και ο κίνδυνος χάσματος να είχε μειωθεί. Ένα πρόσωπο που γνωρίζει την κατάσταση είπε ότι η μεταχείριση ήταν κατάλληλη, δεδομένου ότι οι διαπραγματεύσεις ήταν προχωρημένες.
Όμως, παρά τη συμφωνία, σε ένα εσωτερικό έγγραφο από το Μάιο του 2009 που αξιολογήθηκε από τους FT, η Deutsche προσδιόριζε ακόμη τις ώριμες χρηματοοικονομικές μοχλεύσεις ως «το μεγαλύτερο κίνδυνο στο χαρτοφυλάκιο συναλλαγών». "Η ποιότητα των πρόσθετων εξασφαλίσεων δημοσιεύτηκε αφού η αναδιάρθρωση έγινε αμφίβολη," προειδοποίησε το ίδιο έγγραφο.
Το αργότερο το 2012, πολλές από τις συναλλαγές θα έχουν λήξει ή θα έχουν αναστραφεί. Με τις πιστωτικές αγορές και πάλι σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, τα παιδιαρίσματα της Deutsche με εξωτικά παράγωγα δεν είναι πλέον απειλητικά. Ένα πρόσωπο εξοικειωμένο με το θέμα αναφέρει ότι για όλη τη θύελλα σχετικά με τον κίνδυνο χάσματος, σε καμία περίπτωση δεν τίθεται σε κίνδυνο η ασφάλεια.
Αλλά οι τρεις πρώην υπάλληλοι της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ανέφεραν ότι το αποτέλεσμα αυτό δεν σημαίνει ότι οι καταγγελίες θα πρέπει να ξεχαστούν. “Αν η Lehman Brothers δεν έπρεπε να προσημειώσει τα βιβλία της για έξι μήνες, μπορεί να εξακολουθούσε να λειτουργεί κανονικά,” δήλωσε ένας εκ των υπαλλήλων. “ Και αν η Deutsche είχε προσημειώσει τα βιβλία της θα μπορούσε να είναι στην ίδια θέση με τη Lehman τώρα.”
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αυτός είναι ο αντίπαλος της Μέρκελ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αλλαγές στο μηχανογραφικό
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
