2012-09-20 00:44:00
By Martin Wolf
Ο Ben Bernanke, ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, έπεισε τους συναδέλφους του να πάρουν μία τολμηρή απόφαση. Με πλειοψηφία 11 προς ένα, αποφάσισαν την προηγούμενη εβδομάδα να προχωρήσουν σε ένα μηνιαίο πρόγραμμα αγοράς τίτλων που στοχεύει στην αγορά εργασίας. Είναι ριψοκίνδυνο; Όχι. Έχει λογική; Ναι, επειδή η αδράνεια θα είχε ακόμη δυσμενέστερες συνέπειες.
Όπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση: «Εάν οι προοπτικές για την αγορά εργασίας δεν βελτιωθούν ουσιαστικά, η Επιτροπή θα συνεχίσει τις αγορές ενυπόθηκων τίτλων, θα προχωρήσει σε επιπλέον αγορές και θα αναπτύξει και άλλα εργαλεία πολιτικής μέχρις ότου επιτευχθεί αυτή η βελτίωση στο πλαίσιο της σταθερότητας των τιμών». Αναφέρει επίσης ότι αυτό «είναι συμβατό με την εντολή όπως διατυπώνεται στο καταστατικό» της κεντρικής τράπεζας που ορίζει την στήριξη «της μέγιστης απασχόλησης και σταθερότητα τιμών».
Ο κ. Bernankeανέπτυξε τα επιχειρήματα για αυτή τη δράση τον προηγούμενο μήνα, στην ομιλία του στο συμπόσιο του Jackson Hole. Σε αυτή την ομιλία υπήρχε μία ασυνήθιστη πρόταση: «Η στασιμότητα στην αγορά εργασίας ειδικότερα αποτελεί πηγή σημαντικής ανησυχίας όχι μόνο επειδή προκαλεί τεράστια δυστυχία, αλλά επειδή τα επίμονα υψηλά ποσοστά ανεργίας θα επιφέρουν δομική καταστροφή στην οικονομία μας που μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια». Συγχαίρω τον κ. Bernanke για αυτή την ηθική απάντηση. Τον χειροκροτώ που αναγνωρίζει ότι η Fed όχι μόνο μπορεί, αλλά επίσης πρέπει να κάνει κάτι για αυτή τη ζοφερή κατάσταση.
Οι οικονομικές προβλέψεις του Σεπτεμβρίου από τους προέδρους των Federal Reserve Board και Federal Reserve Bankαποκαλύπτουν γιατί όσοι συμμερίζονται το σκεπτικό του κ. Bernanke ως προς τους κινδύνους που εγκυμονούν από την υψηλή ανεργία, στηρίζουν αυτή τη δράση.
Η «κεντρική τάση» αυτών των προβλέψεων κάνει λόγο για ποσοστό ανεργίας 6,7% έως 7,3% το 2014. Ακόμη χειρότερα, η κατάρρευση του ποσοστού απασχόλησης που καταγράφηκε το 2008 δεν δείχνει τάση ανάκαμψης.
Κατά την άποψη της Fed, η εξήγηση για την επίμονα υψηλή ανεργία και το χαμηλό ποσοστό απασχόλησης είναι η ανεπαρκής ζήτηση. Κατά συνέπεια, η ανεργία θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα μέχρι να επιταχυνθεί η ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η ανακοίνωση: «χωρίς νέα στήριξη από τη νομισματική πολιτική, η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να μην είναι τόσο ισχυρή ώστε να δημιουργήσει βιώσιμη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας».
Εξίσου σημαντική είναι η έκθεση που παρουσιάστηκε στο συμπόσιο του Jackson Hole με τίτλο«Η Αγορά Εργασίας στις ΗΠΑ: Status Quo ή Νέα Τάξη Πραγμάτων», την οποία συνυπογράφει ο Edward Lazear, γνωστός συντηρητικός οικονομολόγος και η οποία στηρίζει την άποψη της Fed. Καταλήγει ότι καμία δομική αλλαγή δεν μπορεί να εξηγήσει τις αλλαγές στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια. Η τάση δείχνει ασυνήθιστα υψηλή κυκλική ανεργία. “It is the demand, stupid» (είναι η ζήτηση, ανόητε).
Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Την περίοδο 1990 – 2007, σε ονομαστικούς όρους το ΑΕΠ των ΗΠΑ – επίσης ένα μέτρο συνολικής ζήτησης- αυξήθηκε ετησίως κατά 5,4%. Στη συνέχεια έπεσε από τον γκρεμό. Το δεύτερο τρίμηνο του 2012, ήταν κατά 14% χαμηλότερο από την τάση προ του 2008. Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι η απόσταση ανάμεσα στην τάση και τα πραγματικά μεγέθη συνεχίζει να αυξάνεται. Όλα αυτά υποδεικνύουν παρατεταμένη και ανησυχητική αδυναμία στην εγχώρια ζήτηση.
Το σχέδιο της Fed είναι να αγοράσει ενυπόθηκους τίτλους από κρατικά στηριζόμενες υπηρεσίες, τη Fannie Mae και τη Freddie Mac, με ρυθμό 40 δισ. δολ. μηνιαίως. Θα συνεχίσει να επιμηκύνει τη διάρκεια των τίτλων και να επανεπενδύει τις αρχικές εξοφλήσεις από τους εν λόγω τίτλους σε ακόμη περισσότερα ομόλογα των συγκεκριμένων υπηρεσιών.
Οι κινήσεις αυτές θα αυξήσουν το χαρτοφυλάκιο της Fed κατά περίπου 85 δισ. δολ. μηνιαίως και θα πρέπει – όπως υποστηρίζει η Fed – να ασκήσουν πτωτικές πιέσεις στα μακροπρόθεσμα επιτόκια, να στηρίξουν την αγορά ενυπόθηκων τίτλων και να συμβάλουν στην ευρύτερη βελτίωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών. Πάνω από όλα, η Fedδεσμεύεται να συνεχίσει με αυτή την πολιτική μέχρις ότου βελτιωθεί ουσιαστικά η κατάσταση στην αγορά εργασίας.
Όπως αναμενόταν, οι Ρεπουμπλικάνοι δηλώνουν εξοργισμένοι. Ο Mitt Romney, ο Ρεπουμπλικάνος που διεκδικεί την προεδρία των ΗΠΑ, αντέδρασε άμεσα δηλώνοντας ότι η Τρίτη επανάληψη της «ποσοτικής χαλάρωσης» θα δώσει μία βραχυπρόθεσμη άνοδο.
Η αντίδρασή του δεν προκαλεί έκπληξη: Οι Ρεπουμπλικάνοι σταθερά αντιδρούν σε οποιαδήποτε και σε όλες τις προσπάθειες χρήσης της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της ύφεσης. Δεν γνωρίζω εάν θέλουν να είναι πιστοί στη θεωρία τους ή εάν απλώς θέλουν να στερήσουν από την κυβέρνηση Obama την όποια πιθανότητα ανάκαμψης της οικονομίας. Εν μέρει είμαι ευγνώμων που οι άνθρωποι που βρίσκονται στην ηγεσία είναι πιο υπεύθυνοι. Πολύ σωστά, η Fed θέλει να μετριάσει τον αντίκτυπο από την χρηματοοικονομική κατάρρευση του 2008 και την συνεπακόλουθη απομόχλευση στον ιδιωτικό τομέα.
Θα πετύχει όμως, η νέα προσέγγιση της Fed; Επ’ αυτού υπάρχουν πολλά ερωτήματα.
Η Fed έχει εφαρμόσει πολύ χαλαρές νομισματικές συνθήκες από τα τέλη του 2008 και τα επιτόκια στα βραχυπρόθεσμα ομόλογα βρίσκονται ήδη σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Ο κ. Bernankeυποστηρίζει ότι το πρόγραμμα αγορών τίτλων έχει ήδη αυξήσει το ποσοστό της απασχόλησης κατά 3% και πως έχει δημιουργήσει 2 εκατ. θέσεις εργασίας από ότι θα υπήρχαν σε αντίθετη περίπτωση. Παρόλα αυτά, δεδομένου ότι τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η νέα κίνηση είναι μάλλον απίθανο να πετύχει και πάλι εξίσου πολλά.
Σε μία μακρά συζήτηση περί νομισματικής πολιτικής «με τα επιτόκια στο χαμηλότερο όριο» που επίσης έγινε στο πλαίσιο του Jackson Hole, ο Michael Woodford καθηγητής του Columbia Universityυποστήριξε ότι πρέπει να τεθεί σαφής στόχος για το ονομαστικό ΑΕΠ, τάσσεται υπέρ των δημοσιονομικών κινήτρων ανάπτυξης και της στενής συνεργασίας μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Η στενότερη συνεργασία όμως, είναι αδιανόητη στις ΗΠΑ. Εάν η Fedανακοίνωσε σχέδιο για επαναφορά του ονομαστικού ΑΕΠ στην τάση της περιόδου 1990-2007 έως – επί παραδείγματι – το τέταρτο τρίμηνο του 2016, θα έπρεπε να πετύχει αύξηση κατά 45% από το δεύτερο τρίμηνο του 2012. Αυτό είναι ένδειξη του μεγέθους του ελλείμματος της ζήτησης. Δεν χρειάζεται να πούμε, ότι είναι απίθανο να τεθεί ένας τέτοιος στόχος.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η νέα πολιτική της Fed όχι μόνο δεν θα πετύχει, αλλά ότι θα επιφέρει και σημαντική ζημιά. Πολλοί προφητεύουν πολυετή υπερπληθωρισμό. Ο φόβος αυτός είναι παραπλανητικός. Οι μη συμβατικές πολιτικές πράγματι επιφέρουν κόστος και ενέχουν κινδύνους. Το κόστος και οι κίνδυνοι από την ανεπαρκή ζήτηση όμως, είναι πολύ μεγαλύτεροι. Η Fedεπέλεξε να ρισκάρει το λάθος στην πλευρά της επέκτασης. Και δικαίως. Το πιθανότερο είναι ότι θα πετύχει λιγότερα από όσα στοχεύει, όχι περισσότερα.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
Ο Ben Bernanke, ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, έπεισε τους συναδέλφους του να πάρουν μία τολμηρή απόφαση. Με πλειοψηφία 11 προς ένα, αποφάσισαν την προηγούμενη εβδομάδα να προχωρήσουν σε ένα μηνιαίο πρόγραμμα αγοράς τίτλων που στοχεύει στην αγορά εργασίας. Είναι ριψοκίνδυνο; Όχι. Έχει λογική; Ναι, επειδή η αδράνεια θα είχε ακόμη δυσμενέστερες συνέπειες.
Όπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση: «Εάν οι προοπτικές για την αγορά εργασίας δεν βελτιωθούν ουσιαστικά, η Επιτροπή θα συνεχίσει τις αγορές ενυπόθηκων τίτλων, θα προχωρήσει σε επιπλέον αγορές και θα αναπτύξει και άλλα εργαλεία πολιτικής μέχρις ότου επιτευχθεί αυτή η βελτίωση στο πλαίσιο της σταθερότητας των τιμών». Αναφέρει επίσης ότι αυτό «είναι συμβατό με την εντολή όπως διατυπώνεται στο καταστατικό» της κεντρικής τράπεζας που ορίζει την στήριξη «της μέγιστης απασχόλησης και σταθερότητα τιμών».
Ο κ. Bernankeανέπτυξε τα επιχειρήματα για αυτή τη δράση τον προηγούμενο μήνα, στην ομιλία του στο συμπόσιο του Jackson Hole. Σε αυτή την ομιλία υπήρχε μία ασυνήθιστη πρόταση: «Η στασιμότητα στην αγορά εργασίας ειδικότερα αποτελεί πηγή σημαντικής ανησυχίας όχι μόνο επειδή προκαλεί τεράστια δυστυχία, αλλά επειδή τα επίμονα υψηλά ποσοστά ανεργίας θα επιφέρουν δομική καταστροφή στην οικονομία μας που μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια». Συγχαίρω τον κ. Bernanke για αυτή την ηθική απάντηση. Τον χειροκροτώ που αναγνωρίζει ότι η Fed όχι μόνο μπορεί, αλλά επίσης πρέπει να κάνει κάτι για αυτή τη ζοφερή κατάσταση.
Οι οικονομικές προβλέψεις του Σεπτεμβρίου από τους προέδρους των Federal Reserve Board και Federal Reserve Bankαποκαλύπτουν γιατί όσοι συμμερίζονται το σκεπτικό του κ. Bernanke ως προς τους κινδύνους που εγκυμονούν από την υψηλή ανεργία, στηρίζουν αυτή τη δράση.
Η «κεντρική τάση» αυτών των προβλέψεων κάνει λόγο για ποσοστό ανεργίας 6,7% έως 7,3% το 2014. Ακόμη χειρότερα, η κατάρρευση του ποσοστού απασχόλησης που καταγράφηκε το 2008 δεν δείχνει τάση ανάκαμψης.
Κατά την άποψη της Fed, η εξήγηση για την επίμονα υψηλή ανεργία και το χαμηλό ποσοστό απασχόλησης είναι η ανεπαρκής ζήτηση. Κατά συνέπεια, η ανεργία θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα μέχρι να επιταχυνθεί η ανάπτυξη. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει η ανακοίνωση: «χωρίς νέα στήριξη από τη νομισματική πολιτική, η οικονομική ανάπτυξη μπορεί να μην είναι τόσο ισχυρή ώστε να δημιουργήσει βιώσιμη βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας».
Εξίσου σημαντική είναι η έκθεση που παρουσιάστηκε στο συμπόσιο του Jackson Hole με τίτλο«Η Αγορά Εργασίας στις ΗΠΑ: Status Quo ή Νέα Τάξη Πραγμάτων», την οποία συνυπογράφει ο Edward Lazear, γνωστός συντηρητικός οικονομολόγος και η οποία στηρίζει την άποψη της Fed. Καταλήγει ότι καμία δομική αλλαγή δεν μπορεί να εξηγήσει τις αλλαγές στην αγορά εργασίας τα τελευταία χρόνια. Η τάση δείχνει ασυνήθιστα υψηλή κυκλική ανεργία. “It is the demand, stupid» (είναι η ζήτηση, ανόητε).
Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη. Την περίοδο 1990 – 2007, σε ονομαστικούς όρους το ΑΕΠ των ΗΠΑ – επίσης ένα μέτρο συνολικής ζήτησης- αυξήθηκε ετησίως κατά 5,4%. Στη συνέχεια έπεσε από τον γκρεμό. Το δεύτερο τρίμηνο του 2012, ήταν κατά 14% χαμηλότερο από την τάση προ του 2008. Ακόμη χειρότερο είναι το γεγονός ότι η απόσταση ανάμεσα στην τάση και τα πραγματικά μεγέθη συνεχίζει να αυξάνεται. Όλα αυτά υποδεικνύουν παρατεταμένη και ανησυχητική αδυναμία στην εγχώρια ζήτηση.
Το σχέδιο της Fed είναι να αγοράσει ενυπόθηκους τίτλους από κρατικά στηριζόμενες υπηρεσίες, τη Fannie Mae και τη Freddie Mac, με ρυθμό 40 δισ. δολ. μηνιαίως. Θα συνεχίσει να επιμηκύνει τη διάρκεια των τίτλων και να επανεπενδύει τις αρχικές εξοφλήσεις από τους εν λόγω τίτλους σε ακόμη περισσότερα ομόλογα των συγκεκριμένων υπηρεσιών.
Οι κινήσεις αυτές θα αυξήσουν το χαρτοφυλάκιο της Fed κατά περίπου 85 δισ. δολ. μηνιαίως και θα πρέπει – όπως υποστηρίζει η Fed – να ασκήσουν πτωτικές πιέσεις στα μακροπρόθεσμα επιτόκια, να στηρίξουν την αγορά ενυπόθηκων τίτλων και να συμβάλουν στην ευρύτερη βελτίωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών. Πάνω από όλα, η Fedδεσμεύεται να συνεχίσει με αυτή την πολιτική μέχρις ότου βελτιωθεί ουσιαστικά η κατάσταση στην αγορά εργασίας.
Όπως αναμενόταν, οι Ρεπουμπλικάνοι δηλώνουν εξοργισμένοι. Ο Mitt Romney, ο Ρεπουμπλικάνος που διεκδικεί την προεδρία των ΗΠΑ, αντέδρασε άμεσα δηλώνοντας ότι η Τρίτη επανάληψη της «ποσοτικής χαλάρωσης» θα δώσει μία βραχυπρόθεσμη άνοδο.
Η αντίδρασή του δεν προκαλεί έκπληξη: Οι Ρεπουμπλικάνοι σταθερά αντιδρούν σε οποιαδήποτε και σε όλες τις προσπάθειες χρήσης της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής για την αντιμετώπιση της ύφεσης. Δεν γνωρίζω εάν θέλουν να είναι πιστοί στη θεωρία τους ή εάν απλώς θέλουν να στερήσουν από την κυβέρνηση Obama την όποια πιθανότητα ανάκαμψης της οικονομίας. Εν μέρει είμαι ευγνώμων που οι άνθρωποι που βρίσκονται στην ηγεσία είναι πιο υπεύθυνοι. Πολύ σωστά, η Fed θέλει να μετριάσει τον αντίκτυπο από την χρηματοοικονομική κατάρρευση του 2008 και την συνεπακόλουθη απομόχλευση στον ιδιωτικό τομέα.
Θα πετύχει όμως, η νέα προσέγγιση της Fed; Επ’ αυτού υπάρχουν πολλά ερωτήματα.
Η Fed έχει εφαρμόσει πολύ χαλαρές νομισματικές συνθήκες από τα τέλη του 2008 και τα επιτόκια στα βραχυπρόθεσμα ομόλογα βρίσκονται ήδη σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα. Ο κ. Bernankeυποστηρίζει ότι το πρόγραμμα αγορών τίτλων έχει ήδη αυξήσει το ποσοστό της απασχόλησης κατά 3% και πως έχει δημιουργήσει 2 εκατ. θέσεις εργασίας από ότι θα υπήρχαν σε αντίθετη περίπτωση. Παρόλα αυτά, δεδομένου ότι τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, η νέα κίνηση είναι μάλλον απίθανο να πετύχει και πάλι εξίσου πολλά.
Σε μία μακρά συζήτηση περί νομισματικής πολιτικής «με τα επιτόκια στο χαμηλότερο όριο» που επίσης έγινε στο πλαίσιο του Jackson Hole, ο Michael Woodford καθηγητής του Columbia Universityυποστήριξε ότι πρέπει να τεθεί σαφής στόχος για το ονομαστικό ΑΕΠ, τάσσεται υπέρ των δημοσιονομικών κινήτρων ανάπτυξης και της στενής συνεργασίας μεταξύ δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Η στενότερη συνεργασία όμως, είναι αδιανόητη στις ΗΠΑ. Εάν η Fedανακοίνωσε σχέδιο για επαναφορά του ονομαστικού ΑΕΠ στην τάση της περιόδου 1990-2007 έως – επί παραδείγματι – το τέταρτο τρίμηνο του 2016, θα έπρεπε να πετύχει αύξηση κατά 45% από το δεύτερο τρίμηνο του 2012. Αυτό είναι ένδειξη του μεγέθους του ελλείμματος της ζήτησης. Δεν χρειάζεται να πούμε, ότι είναι απίθανο να τεθεί ένας τέτοιος στόχος.
Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η νέα πολιτική της Fed όχι μόνο δεν θα πετύχει, αλλά ότι θα επιφέρει και σημαντική ζημιά. Πολλοί προφητεύουν πολυετή υπερπληθωρισμό. Ο φόβος αυτός είναι παραπλανητικός. Οι μη συμβατικές πολιτικές πράγματι επιφέρουν κόστος και ενέχουν κινδύνους. Το κόστος και οι κίνδυνοι από την ανεπαρκή ζήτηση όμως, είναι πολύ μεγαλύτεροι. Η Fedεπέλεξε να ρισκάρει το λάθος στην πλευρά της επέκτασης. Και δικαίως. Το πιθανότερο είναι ότι θα πετύχει λιγότερα από όσα στοχεύει, όχι περισσότερα.
ΠΗΓΗ: FT.com
Copyright The Financial Times Ltd. All rights reserved.
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Αρνητικές οι προοπτικές των ΗΠΑ
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
![Το πιο χαριτωμένο και ασυνήθιστο θαλάσσιο «τέρας» που έχετε δει! [Video]](https://images.newsnowgreece.com/21/215526/to-pio-xaritomeno-kai-asynithisto-thalassio-teras-pou-exete-dei-Video-1-124x78.jpg)
