2012-09-23 01:59:05
Αλλά μάλλον ουτοπικό... Ο Αυστριακός, πολιτογραφημένος Έλληνας, επιφανής ιστορικός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου Χάγκεν Φλάισερ, εξηγεί γιατί... η Γερμανία αρνείται ακόμη και να συζητήσει το θέμα.
Πρόκειται για ένα ζήτημα που επιστρέφει στην επικαιρότητα κάθε τόσο. «Αν οι Γερμανοί μας πληρώσουν αποζημιώσεις για όσα έκαναν στους Έλληνες κατά την διάρκεια της Κατοχής και αν αποπληρώσουν το κατοχικό δάνειο, όχι μόνο θα ξεχρεώσουμε, αλλά θα μας μείνουν χρήματα και για ανάπτυξη». Όσο λαϊκιστική και απλοϊκή κι αν ακούγεται αυτή η φράση, η αλήθεια είναι ότι ισχύει. Μόνο που για να εκπληρωθεί αυτό το «αν», μάλλον θα έπρεπε να ζούμε σε έναν κόσμο ουτοπικό.
Γιατί αυτό που επίσης ισχύει είναι ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις από τον Εμφύλιο και μετά «φρόντισαν» να κλείσουν άτυπα το θέμα, έχοντας δώσει στην ουσία στους Γερμανούς το δικαίωμα να απορρίπτουν ακόμη και την συζήτηση επ' αυτού. Ανταλλάγματα πήραμε διάφορα, βέβαια, αλλά σήμερα που το χρήμα μοιάζει πιο πολύτιμο από ποτέ, φαίνονται πενιχρά μπροστά στις πραγματικές αποζημιώσεις.
O επιφανέστατος ιστορικός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, Χάγκεν Φλάισερ, Έλληνας πολίτης από το 1985 και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έδωσε πρόσφατα μια αποκαλυπτική συνέντευξη στην αυστριακή εφημερίδα "Der Standard". Κι εκεί ήταν σαφής: Είναι απόλυτα δίκαιο το αίτημα των Ελλήνων για καταβολή αποζημιώσεων από την Γερμανία. Στη συνέχεια, όμως, ανέλυσε γιατί το timing αυτήν τη στιγμή είναι λάθος, καθώς και το τι πρέπει να περιμένει πραγματικά η Ελλάδα ότι μπορεί να λάβει και γιατί.
Οι ελληνικές απώλειες
Σύμφωνα με τον Φλάισερ, οι ελληνικές απώλειες κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν συγκριτικά πολύ μεγαλύτερες από άλλων χωρών. Μόνο η Σοβιετική Ένωση και η Πολωνία υπέφεραν περισσότερο. Εκτός από τους 60.000 Εβραίους της Ελλάδας που εκτελέστηκαν ή οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να βρουν φρικτό θάνατο, τουλάχιστον 100.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα, ενώ αυτοί που εκτελέστηκαν κατά την διάρκεια αντιποίνων από τον κατοχικό στρατό ή σε συμπλοκές με τους Γερμανούς και τους ταγματασφαλίστες ήταν επίσης δεκάδες χιλιάδες!
Είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς με ακριβή νούμερα, ωστόσο υπάρχει η εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης μετά το τέλος του πολέμου, που έκανε λόγο για ζημία 10 δις. προπολεμικών δολαρίων. Η Ελλάδα έλαβε, όχι από τους Γερμανούς, αλλά από την Υπηρεσία Αποζημιώσεων που έστησαν οι Σύμμαχοι μετά το πέρας του πολέμου, περίπου 25 εκατ. δολάρια (σημερινά). Φυσικά όχι σε ρευστό, αλλά κυρίως σε βιομηχανικά μηχανήματα που μεταφέρθηκαν στη χώρα μας από γερμανικά εργοστάσια.
Η παραίτηση από τις αποζημιώσεις
Η αλήθεια, πάντως, είναι πως καμμία χώρα δεν έλαβε αποζημιώσεις από τους Γερμανούς. Οι Δυτικοί Σύμμαχοι δεν ήθελαν να διαλύσουν τελείως τη Γερμανία, την οποία χρειάζονταν ως προγεφύρωμα απέναντι στην ολοένα και αυξανόμενη δύναμη της Σοβιετικής Ένωσης. Μοίρασαν οι ίδιοι μέσω της Υπηρεσίας Αποζημιώσεων μηχανήματα και πρώτες ύλες και μετά συμβούλεψαν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να σταματήσουν να γκρινιάζουν.
Μάλιστα, μέχρι και την επανένωση των δύο Γερμανιών το 1990, υπήρχε πάντα το επιχείρημα ότι δεν είναι δυνατόν να ζητούνται αποζημιώσεις μόνο από τη μία πλευρά. Από το 1990 και μετά, η Γερμανία στην ουσία θεωρεί τα αδικήματά της «παραγραφέντα». Όπως και να έχει, συζητήσεις γίνονταν πάντα, επίσημα αιτήματα όμως ποτέ. Αν η Ελλάδα προχωρούσε σε μια τέτοια κίνηση τώρα, θα δημιουργούσε προηγούμενο, κάτι που, βεβαίως, η γερμανική κυβέρνηση δεν θέλει ούτε να το σκέφτεται.
Γιατί όμως δεν είχαν γίνει κινήσεις στο παρελθόν; Πέραν των ιδιαιτεροτήτων του Ψυχρού Πολέμου και της επιβολής σιγής από τους Συμμάχους, η αλήθεια είναι ότι πολλά στελέχη των μεταπολεμικών κυβερνήσεων της Ελλάδας δεν ήθελαν να αποκαλυφθούν πράγματα που καταστάσεις που έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της Κατοχής. Πολλοί από αυτούς είχαν συμμετάσχει ή είχαν συγγενείς στα Τάγματα Ασφαλείας και οι αντιδράσεις των Γερμανών στις απαιτήσεις για αποζημιώσεις, σίγουρα θα έβγαζαν πολλά στη φόρα.
Στην ουσία, στο ελληνικό αίτημα για αποζημιώσεις τέθηκε ταφόπλακα όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έκανε το παν για να δέσει την Ελλάδα στο άρμα της ΕΟΚ, στα τέλη της δεκαετίας του '50. Η Γερμανία στήριξε την προσπάθειά του με την ανεπίσημη συμφωνία να μην της ζητηθεί ποτέ πολεμική αποζημίωση από την Ελλάδα, κάτι που έκανε και με άλλες χώρες.
Το κατοχικό δάνειο και οι επιμέρους αποζημιώσεις
Σύμφωνα με τον Χάγκεν Φλάισερ, είναι εντελώς ουτοπικό να περιμένει η Ελλάδα ότι θα δεχθεί η γερμανική πλευρά να πληρώσει επανορθώσεις. Ως εκ τούτου, ο Αυστριακός ιστορικός θεωρεί πως η χώρα μας θα πρέπει να επικεντρωθεί στο λεγόμενο αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, το οποίο μάλιστα είχε αναγνωριστεί, τόσο από τις ναζιστικές δυνάμεις όσο και από τον ίδιο τον Χίτλερ, ως δάνειο που θα αποπληρωνόταν, αλλά χωρίς τόκους.
Πόσο είναι το δάνειο αυτό; Υπολογίζεται σε περίπου 6 με 7 δις. σημερινά ευρώ. Γιατί είναι πιο εύκολο να το διεκδικήσουμε; Σύμφωνα με τον Φλάισερ, τέτοια δάνεια δεν είχαν επιβληθεί σε άλλες χώρες, συνεπώς αν η Ελλάδα καταφέρει να ανοίξει το θέμα και να πάρει κάποια ή όλα τα χρήματα πίσω, αυτό δεν θα δημιουργεί προηγούμενο.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Αυστριακός ιστορικός, σήμερα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Το αρνητικό κλίμα κατά της Ελλάδας θα γινόταν πολύ χειρότερο αν προχωρούσαμε σε μια τέτοια κίνηση. Επισημαίνει, μάλιστα, ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 1990 και μετά δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση στο ζήτημα όπως οι παλαιότερες. Όλες έχουν διακηρύξει πως δεν έχουν παραιτηθεί από το δικαίωμα αποζημίωσης και ότι περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να το θέσουν. Πολλοί, βέβαια, θεωρούν ότι η κατάλληλη στιγμή είναι τώρα, που η Ελλάδα έχει ανάγκη τα χρήματα, αλλά στην πολιτική τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Δεν γίνεται να θυσιάσεις το μέλλον της χώρας για 7 δις, απλά για να πετύχεις ένα ηθικό πλήγμα σε κάποιον που σε «δυσκολεύει». Γιατί το πιο πιθανό είναι ότι στη συνέχεια θα σε δυσκολέψει ακόμη περισσότερο, κάνοντας αυτά τα 7 δις. να φανούν αστείο ποσό σε λίγα χρόνια.
Πέραν, πάντως, των δύο αυτών αποζημιώσων (πολεμικές επανορθώσεις και κατοχικό δάνειο) που αν δοθούν, θα δοθούν κατ' ευθείαν στην Ελλάδα, συγγενείς θυμάτων συχνά καταφέρνουν μετά από χρόνια να δικαιωθούν για την σφαγή των δικών τους και να λάβουν κάποιες αποζημιώσεις. Τα νούμερα, βέβαια, έχουν τεράστιες διαφορές και δεν θα πρέπει να αισιοδοξούμε ότι μια τέτοια απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου αποτελεί προηγούμενο για να λάβουμε τα 7 δις. του κατοχικού δανείου ή τα πολύ περισσότερα από τις επανορθώσεις (που θα έφταναν να καλύψουν όλο μας το χρέος!).
Tromaktiko
Πρόκειται για ένα ζήτημα που επιστρέφει στην επικαιρότητα κάθε τόσο. «Αν οι Γερμανοί μας πληρώσουν αποζημιώσεις για όσα έκαναν στους Έλληνες κατά την διάρκεια της Κατοχής και αν αποπληρώσουν το κατοχικό δάνειο, όχι μόνο θα ξεχρεώσουμε, αλλά θα μας μείνουν χρήματα και για ανάπτυξη». Όσο λαϊκιστική και απλοϊκή κι αν ακούγεται αυτή η φράση, η αλήθεια είναι ότι ισχύει. Μόνο που για να εκπληρωθεί αυτό το «αν», μάλλον θα έπρεπε να ζούμε σε έναν κόσμο ουτοπικό.
Γιατί αυτό που επίσης ισχύει είναι ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις από τον Εμφύλιο και μετά «φρόντισαν» να κλείσουν άτυπα το θέμα, έχοντας δώσει στην ουσία στους Γερμανούς το δικαίωμα να απορρίπτουν ακόμη και την συζήτηση επ' αυτού. Ανταλλάγματα πήραμε διάφορα, βέβαια, αλλά σήμερα που το χρήμα μοιάζει πιο πολύτιμο από ποτέ, φαίνονται πενιχρά μπροστά στις πραγματικές αποζημιώσεις.
O επιφανέστατος ιστορικός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, Χάγκεν Φλάισερ, Έλληνας πολίτης από το 1985 και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών έδωσε πρόσφατα μια αποκαλυπτική συνέντευξη στην αυστριακή εφημερίδα "Der Standard". Κι εκεί ήταν σαφής: Είναι απόλυτα δίκαιο το αίτημα των Ελλήνων για καταβολή αποζημιώσεων από την Γερμανία. Στη συνέχεια, όμως, ανέλυσε γιατί το timing αυτήν τη στιγμή είναι λάθος, καθώς και το τι πρέπει να περιμένει πραγματικά η Ελλάδα ότι μπορεί να λάβει και γιατί.
Οι ελληνικές απώλειες
Σύμφωνα με τον Φλάισερ, οι ελληνικές απώλειες κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν συγκριτικά πολύ μεγαλύτερες από άλλων χωρών. Μόνο η Σοβιετική Ένωση και η Πολωνία υπέφεραν περισσότερο. Εκτός από τους 60.000 Εβραίους της Ελλάδας που εκτελέστηκαν ή οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να βρουν φρικτό θάνατο, τουλάχιστον 100.000 Έλληνες πέθαναν από την πείνα, ενώ αυτοί που εκτελέστηκαν κατά την διάρκεια αντιποίνων από τον κατοχικό στρατό ή σε συμπλοκές με τους Γερμανούς και τους ταγματασφαλίστες ήταν επίσης δεκάδες χιλιάδες!
Είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς με ακριβή νούμερα, ωστόσο υπάρχει η εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης μετά το τέλος του πολέμου, που έκανε λόγο για ζημία 10 δις. προπολεμικών δολαρίων. Η Ελλάδα έλαβε, όχι από τους Γερμανούς, αλλά από την Υπηρεσία Αποζημιώσεων που έστησαν οι Σύμμαχοι μετά το πέρας του πολέμου, περίπου 25 εκατ. δολάρια (σημερινά). Φυσικά όχι σε ρευστό, αλλά κυρίως σε βιομηχανικά μηχανήματα που μεταφέρθηκαν στη χώρα μας από γερμανικά εργοστάσια.
Η παραίτηση από τις αποζημιώσεις
Η αλήθεια, πάντως, είναι πως καμμία χώρα δεν έλαβε αποζημιώσεις από τους Γερμανούς. Οι Δυτικοί Σύμμαχοι δεν ήθελαν να διαλύσουν τελείως τη Γερμανία, την οποία χρειάζονταν ως προγεφύρωμα απέναντι στην ολοένα και αυξανόμενη δύναμη της Σοβιετικής Ένωσης. Μοίρασαν οι ίδιοι μέσω της Υπηρεσίας Αποζημιώσεων μηχανήματα και πρώτες ύλες και μετά συμβούλεψαν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να σταματήσουν να γκρινιάζουν.
Μάλιστα, μέχρι και την επανένωση των δύο Γερμανιών το 1990, υπήρχε πάντα το επιχείρημα ότι δεν είναι δυνατόν να ζητούνται αποζημιώσεις μόνο από τη μία πλευρά. Από το 1990 και μετά, η Γερμανία στην ουσία θεωρεί τα αδικήματά της «παραγραφέντα». Όπως και να έχει, συζητήσεις γίνονταν πάντα, επίσημα αιτήματα όμως ποτέ. Αν η Ελλάδα προχωρούσε σε μια τέτοια κίνηση τώρα, θα δημιουργούσε προηγούμενο, κάτι που, βεβαίως, η γερμανική κυβέρνηση δεν θέλει ούτε να το σκέφτεται.
Γιατί όμως δεν είχαν γίνει κινήσεις στο παρελθόν; Πέραν των ιδιαιτεροτήτων του Ψυχρού Πολέμου και της επιβολής σιγής από τους Συμμάχους, η αλήθεια είναι ότι πολλά στελέχη των μεταπολεμικών κυβερνήσεων της Ελλάδας δεν ήθελαν να αποκαλυφθούν πράγματα που καταστάσεις που έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της Κατοχής. Πολλοί από αυτούς είχαν συμμετάσχει ή είχαν συγγενείς στα Τάγματα Ασφαλείας και οι αντιδράσεις των Γερμανών στις απαιτήσεις για αποζημιώσεις, σίγουρα θα έβγαζαν πολλά στη φόρα.
Στην ουσία, στο ελληνικό αίτημα για αποζημιώσεις τέθηκε ταφόπλακα όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έκανε το παν για να δέσει την Ελλάδα στο άρμα της ΕΟΚ, στα τέλη της δεκαετίας του '50. Η Γερμανία στήριξε την προσπάθειά του με την ανεπίσημη συμφωνία να μην της ζητηθεί ποτέ πολεμική αποζημίωση από την Ελλάδα, κάτι που έκανε και με άλλες χώρες.
Το κατοχικό δάνειο και οι επιμέρους αποζημιώσεις
Σύμφωνα με τον Χάγκεν Φλάισερ, είναι εντελώς ουτοπικό να περιμένει η Ελλάδα ότι θα δεχθεί η γερμανική πλευρά να πληρώσει επανορθώσεις. Ως εκ τούτου, ο Αυστριακός ιστορικός θεωρεί πως η χώρα μας θα πρέπει να επικεντρωθεί στο λεγόμενο αναγκαστικό κατοχικό δάνειο, το οποίο μάλιστα είχε αναγνωριστεί, τόσο από τις ναζιστικές δυνάμεις όσο και από τον ίδιο τον Χίτλερ, ως δάνειο που θα αποπληρωνόταν, αλλά χωρίς τόκους.
Πόσο είναι το δάνειο αυτό; Υπολογίζεται σε περίπου 6 με 7 δις. σημερινά ευρώ. Γιατί είναι πιο εύκολο να το διεκδικήσουμε; Σύμφωνα με τον Φλάισερ, τέτοια δάνεια δεν είχαν επιβληθεί σε άλλες χώρες, συνεπώς αν η Ελλάδα καταφέρει να ανοίξει το θέμα και να πάρει κάποια ή όλα τα χρήματα πίσω, αυτό δεν θα δημιουργεί προηγούμενο.
Ωστόσο, όπως σημειώνει ο Αυστριακός ιστορικός, σήμερα δεν είναι η κατάλληλη στιγμή. Το αρνητικό κλίμα κατά της Ελλάδας θα γινόταν πολύ χειρότερο αν προχωρούσαμε σε μια τέτοια κίνηση. Επισημαίνει, μάλιστα, ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 1990 και μετά δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση στο ζήτημα όπως οι παλαιότερες. Όλες έχουν διακηρύξει πως δεν έχουν παραιτηθεί από το δικαίωμα αποζημίωσης και ότι περιμένουν την κατάλληλη στιγμή για να το θέσουν. Πολλοί, βέβαια, θεωρούν ότι η κατάλληλη στιγμή είναι τώρα, που η Ελλάδα έχει ανάγκη τα χρήματα, αλλά στην πολιτική τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Δεν γίνεται να θυσιάσεις το μέλλον της χώρας για 7 δις, απλά για να πετύχεις ένα ηθικό πλήγμα σε κάποιον που σε «δυσκολεύει». Γιατί το πιο πιθανό είναι ότι στη συνέχεια θα σε δυσκολέψει ακόμη περισσότερο, κάνοντας αυτά τα 7 δις. να φανούν αστείο ποσό σε λίγα χρόνια.
Πέραν, πάντως, των δύο αυτών αποζημιώσων (πολεμικές επανορθώσεις και κατοχικό δάνειο) που αν δοθούν, θα δοθούν κατ' ευθείαν στην Ελλάδα, συγγενείς θυμάτων συχνά καταφέρνουν μετά από χρόνια να δικαιωθούν για την σφαγή των δικών τους και να λάβουν κάποιες αποζημιώσεις. Τα νούμερα, βέβαια, έχουν τεράστιες διαφορές και δεν θα πρέπει να αισιοδοξούμε ότι μια τέτοια απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου αποτελεί προηγούμενο για να λάβουμε τα 7 δις. του κατοχικού δανείου ή τα πολύ περισσότερα από τις επανορθώσεις (που θα έφταναν να καλύψουν όλο μας το χρέος!).
Tromaktiko
ΜΟΙΡΑΣΤΕΙΤΕ
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
"Κλείδωσε" το όχι του Ιωαννίδη
ΕΠΟΜΕΝΟ ΑΡΘΡΟ
Έχασε την πρωτιά στην ισοβαθμία η Κ15
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ
